Latipova Nodira – Kafedra mudiri
100174 Toshkent shahar Olmazor tumani, Universitet ko’chasi 4-uy
Chorshanba-Juma, 15:00 – 17:00
e-mail: n_latipova@nuu.uz
2.Kafedra tarixi va asosiy faoliyati
O‘zbekiston Milliy universitetining 2017 yil 28 sentabrdagi 2-sonli Ilmiy Kengashida Ijtimoiy ish kafedrasi tashkil etilishi to‘g‘risida qaror qilinib, universitetning 2017 yil 21 oktabrdagi № 01-598 sonli bo‘yrug‘i bilan tashkil etildi.
2017 yilning 21 oktabridan boshlab kafedrada Ijtimoiy ish bakalavriat ta’lim yo‘nalishi hamda magistratura mutaxassisliklarida kafedraning yetakchi professor-o‘qituvchilar talabalarga ta’lim berib kelmoqdalar.
Bugungi kunda kafedrada 1 fan doktori, 3 dotsent, 3 sotsiologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), 2 ta katta o‘qituvchi, 4 o‘qituvchilar faoliyat yuritib kelmoqda.
Kafedraga sotsiologiya fanlari doktori, professor N.M. Latipova kafedra mudiri lavozimiga tayinlangan va hozirgi kunda faoliyat olib boradi.
Ijtimoiy ish kafedrasi professor-o‘qituvchilari “Ehtiyojmand oilalar va bolalar bilan ijtimoiy ishning o‘ziga xosligi” ilmiy mavzusi ustida ish olib borishadi. Bundan tashqari kafedra professor-o‘qituvchilarining alohida o‘z ilmiy mavzulari bo‘lib, o‘z ijodiy ishlari bilan faoliyat olib boradi.
Shuningdek, ijtimoiy ish kafedrasi:
- Respublika bolalar ijtimoiy moslashuvi markazi;
- SOS O‘zbekiston bolalar mahallalari Uyushmasi;
- “Muruvvat” nogiron bolalar uchun 1-son internat uyi,
- O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari pensiya jamg‘armasi Toshkent shahar boshqarmasi;
- Toshkent shahar “Sharoyit Plyus” nogironlar jamoat birlashmasi;
- Nogironlar Assotsiatsiyasi
- O‘zbekiston Respublikasi bandlik va mehnat munosabatlari vazirligining Toshkent shahar bandlik bosh boshqarmasi;
- Respublika “Ijtimoiy fikr” jamoatchilik fikrini o‘rganish markazi;
- Samarqand Davlat universiteti (SamDU);
- Farg‘ona Davlat universitei (FarDU);
- Namangan Davlat universiteti (NamDU);
- O‘zbekiston Respublikasi MG Harbiy-texnika instituti “Gumanitar va ijtimoiy fanlar” kafedrasi;
- Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti;
- Toshkent shahri, Olmazor tumanidagi 11-sonli umumiy o‘rta maxsus ta’lim maktabi bilan shartnomalar imzolangan va ular bilan hamkorlik qiladi.
Kafedrada 60920100-Ijtimoiy ish (oilalar va bolalar bilan) kunduzgi va sirtqi bakalavriat ta’lim yo‘nalishi hamda 60920100-Ijtimoiy ish (fuqarolarni o‘zini o‘zi boshqarish organlari) sirtqi ta’lim yo‘nalishi mavjud.
70920101-Ijtimoiy ish (oilalar va bolalar bilan) va 70920101-Ijtimoiy ish (yoshlar bilan ishlashni tashkil etish) magistratura mutaxassisligi mavjud.
Ijtimoiy ish bakalavriat ta’lim yo‘nalishi va magistratura mutaxassisligini tamomlagan ijtimoiy ishchi mutaxassislari respublikamizdagi barcha oliy o‘quv yurtlari, kollejlar, «Ijtimoiy fikr» jamoatchilik fikrini o‘rganish markazi, hokimiyat, fan va ta’lim sohasida, bundan tashqari jamiyatni barcha boshqaruv tizimlarida faoliyat olib borishadi. Ijtimoiy ish bakalavriat ta’lim yo‘nalishi va magistratura mutaxassisligini tamomlagan ijtimoiy ishchi talabalari respublikamizning turli sohalarida faoliyat olib bormoqdalar.
Kafedraning professor-o‘qituvchilari “Ehtiyojmand oilalar va bolalar bilan ijtimoiy ishning o‘ziga xosligi” mavzusi doirasida ilmiy-tadqiqot ishlari olib boradi hamda respublika va xalqaro ilmiy loyiha va grantlarda faol qatnashib kelmoqda.
- PZ-2017092819 Aholining zaif guruhlari uchun talab yoshlardan volontyorlarni tayyorlash va takomillashtirish (loyiha rahbari sos.f.d., prof. Latipova N.M.).
- OT-P1-100 Imkoniyati cheklangan bolalar sotsiomadaniy moslashuv tizimini takomillashtirishning ilmiy metodik asoslari (loyiha rahbari sos.f.d., prof. M.X.Ganieva).
- A-OT-2021-64 Oilalarga sifatli va tezkor ijtimoiy xizmatlar ko‘rsatish uchun mobil ilova yaratish (loyiha rahbari sos.f.d., prof. Latipova N.M.).
- Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti va YuNISEFning O‘zbekistondagi vakolatxonasi bilan hamkorlikda “O‘zbekistonda ijtimoiy ish sohasi bo‘yicha kadrlar tayyorlash tizimini xalqaro standartlar asosida takomillashtirish” mavzusidagi xalqaro loyiha (Loyiha rahbari sos.f.d., prof. Ganieva M.X.).
3.Kafedrada o‘qitiladigan fanlar
| № | Fan nomi | Fan haqida qisqacha ma’lumot |
| 60920100-Ijtimoiy ish (faoliyatning turli sohalari bo‘yicha) | ||
| 1. | Ijtimoiy ishga kirish | Professional ish faoliyatida me’yoriy hujjatlar, xuquqiy aktlardan foydalanish, ijtimoiy hayotning zarur elementlari, yetimlikning sabab va muammolari, yordamga muxtoj bolalarni joylashtirish, shaxsni sotsiologik tahlil qila olish, kommunikativ kompetentlik va ijtimoiy ish metodlari, ijtimoiy zaif bollarga yordam ko‘rsatish va ijtimoiy muhofaza tashkillashtirish, empirik sotsiologik tadqiqotlar o‘tkazish, ekspertiza o‘tkazish, ilmiy-texnik va ma’lumotli adabiyotlardan foydalanish, ijtimoiy ishga doir dolzarb muammolarni yechish ko‘nikmalarini shakllantiradi. |
| 2. | Ijtimoiy ish tarixi | Jamiyat tarixida ijtimoiy yordam amaliyotini rivojlanishi va shakllanishi jarayonini tahlil qila olishi, ijtimoiy va professional vazifalarni xal etishda kategorial apparatni qo‘llay olish, asosiy tushunchalar, ijtimoiy jarayonlarning xususiyatlarini, ijtimoiy rivojlanish jarayonlarni tahlil qilish usullarini qo‘llash, ijtimoiy rivojlanish muammolari bo‘yicha yechimlar qabul qila olish ko‘nikmalarini shakllantiradi. |
| 3. | Oilalar va bolalar bilan ijtimoiy ish | Ijtimoiy ish amaliyotida turli toifadagi oilalar muammosini hal etish usullar va metodlarni aniqlashda bilimlar tizimini chuqurlashtirish, oilalar bilan ijtimoiy ish amaliyotini tashkil qilish uslubi va yo‘nalishini tanlashda bo‘lajak soha egalarida professional tasavvurni va bilimni hosil qilish. Oilalar va bolalar bilan ijtimoiy ish olib borishda nazariy bilimlarni qo‘llash, tahlil qilish, ijtimoiy ishning nazariy modellarini oilalar va bolalarni ijtimoiy himoya qilish amaliyotida qo‘llash amaliy sotsiologik tadqiqotlar olib borib, oila muammolarni, asosiy omillarini tasniflash doirasida professional ijtimoiy ish xodimi sifatida faoliyat yuritish. Tarixiy-qiyosiy va biografik metod asosida talabalarga chet eldagi va vatanimizdagi xususiy, jamoatchilik va davlat tomonidan ijtimoiy yordam amaliyotining o‘ziga xos tomonlarini o‘ziga xos jihatlarini bilish va tahlil qilish ko‘nikmalarini shakllantirishdan iborat. |
| 4. | Ijtimoiy ishda bola huquqlarini himoya qilish | Kelajakdagi kasbiy faoliyatida milliy va halqaro qonunchilikda bola huquq va qonuniy manfaatlariini himoya qilish sohasidagi bilimlarni egallash va talabalarda bola huquqlari sohasidagi qonun hujjatlarini ijtimoiy ishda qo‘llash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni shakllantiradi. |
| 5. | Ijtimoiy ishning etik prinsiplari va qadriyatlari | Ijtimoiy ish etikasining fanining mazmun-mohiyati, fandagi asosiy tushunchalar, etik qadriyatlar, milliylik va o‘ziga xoslik, aholi qatlamlari bilan ishlashda insonparvarlik tamoyiliga amal qilish, milliy va halqaro kodekslarni, mijozni baholash va aks ettiruvchi hisobotlarni yozish, kamsitishga qarshi atamalarni, ijtimoiy xizmat ko‘rsatish jarayonida etik qadriyatlardan foydalanishni, milliy va o‘ziga xos xususiyatlarni e’tiborga olishni va mijozlar manfaatini o‘z manfaatidan ustun qo‘yish olish malakasini shakllantiradi. |
| 6. | Ijtimoiy siyosat | Ijtimoiy siyosat fani talabalarga davlat ijtimoiy siyosatini amalga oshirish mexanizmini takomillashtirish, aholining turmush darajasini izchil oshirish va sifatini yaxshilash, ijtimoiy nochor qatlamlarini qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan chora-tadbirlar tizimini mohiyatini o‘rgatishdan iborat. Ushbu fanda, ijtimoiy siyosat ob’ekti, predmeti, asosiy tushuncha va kategoriyalarini mohiyatini tushuntirish, ijtimoiy siyosatning nazariy asoslarini tanishtirish, aholi daromatlarini oshirishda oylik ish haqining o‘rni ko‘rsatib berish, ijtimoiy xizmatlarni tushuntirish, aholini ijtimoiy muhofaza qilish davlat ijtimoiy siyosatining asosiy yo‘nalishini tushuntirish, ijtimoiy siyosatni amalga oshirishning jahon tajribasi o‘rgatish, ijtimoiy sheriklik tizimi: xokimiyat tuzilmalari bilan aloqalarini o‘rnatishni o‘rgatish, O‘zbekiston ijtimoiy siyosatining strategiyasi va ustivor yo‘nalishlari tushuntirish, ijtimoiy sug‘urta: huquq, moliya va iqtisodiyot haqida o‘rgatish, demografik siyosatni tushuntirish, pensiya tizimining mohiyati va uni isloh qilishni tushuntirish, aholi bandligi, ishsizlik: ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari, asosiy ko‘rinishlari, qisqartirish yo‘llarini tushuntirish, kambag‘allik muammolari va ularni hal qilish yo‘llari tushuntirish, davlatning oilaga qaratilgan siyosatini tushuntirish, ijtimoiy siyosat va ijtimoiy xavfsizlikning mohiyati va mazumunini ochib berish orqali talabalarga jamiyatda bo‘layotgan ijtimoiy jarayon, hodisalarni ilmiy tahlil etish zaruriyatini singdirish o‘rgatiladi. |
| 7. | Nogironligi bor shaxslar bilan ijtimoiy ish | Nogironlikning xilma-xil modellari, nogironlarni manfaatlarini himoya qilishga oid jahon tajribasi, nogironlarni bandligini ta’minlash mexanizmlar, nogironlikning turlari va uning oqibatlari, nogironlik modellarini tushunish, nogironlikni turlarini farqlay olish, nogironlarni qonuniy manfaatlarini himoya qila olish, nogironlikga ega bo‘lgan insonlarni hayotini yaxshilashga doir innovatsion loyihalarni ishlab chiqa olish, nogironlikga ega bo‘lgan insonlar bilan muloqot qilish, davlat organlari bilan muloqot qilishda nogironlar manfaatlarini ko‘rsata olish, nogironlarning turlarini ajrata olish, nogironlarni bandligini ta’minlash mexanizmlarini ishlab chiqish va ijtimoiy ishga doir dolzarb muammolarni yechish malakalarini shakllantiradi. |
| 8. | Ijtimoiy ish nazariyasi | Ijtimoiy ish kasbiy sohasi, insonni anglash tarmoqlari, uning tamoyillari va asosiy kateogriyalari borasida nazariy bilimlar yuzasidan: Ijtimoiy ish nazariyasining predmeti, ob’ekti va metodlarini alohida ko‘rsatish. Ijtimoiyishni fan sifatida talin etish. Ijtimoiy ishning sotsiologik, psixologik, axloqiy asoslarini tahlil etish. Ijtimoiy ish nazariyasi va amaliyotida qo‘llaniluvchi asosiy tushunchalarni tizimlashtirish. Aholi turli qatlamlari bilan ijtimoiyishning asosiy yo‘nalishlarini ko‘rsatish. Jamiyat turli sohalarida ijtimoiy ishning asosiy yo‘nalishlari xususiyatlarini belgilash. Ijtimoiy ish nazariyasining xorijiy modellarini tahlil qilish. Ijtimoiy ish faoliyatida yuzaga keluvchi nazariy va amaliy murakkabliklarni ta’riflash. Zamonaviy jamiyatlarda ijtimoiy ishning o‘rni va roli, rivojlanish istiqbollarini ochib berish nuqtai nazaridan bilishi, tarixiy-qiyosiy metod asosida talabalarga chet eldagi va vatanimizdagi xususiy, jamoatchilik va davlat tomonidan ijtimoiy yordam amaliyotining o‘ziga xos tomonlarini, dunyo mamlakatlarida aholining zaif qatlamlarini qo‘llab-quvvatlashning tarixiy amaliyotiga tizimli, tanqidiy, qadriyatli munosabatni shakllantirish hamda ijtimoiy sohadagi muhim voqealar bilan bog‘liqligini bilish ijtimoiy xizmat ko‘rsatish faoliyati bo‘yicha amaliy ko‘nikmalariga ega bo‘lishi, davlat organlari bilan muloqot qilishda tarixiy tahlil asosida ijtimoiy ishning zamonaviy rivojlanish tendensiyalarini,uning institutsional shakl va modellarini baholashni, aholi turli guruhlariga xizmat ko‘rsatish, ijtimoiy himoya qilish, bandligini ta’minlash mexanizmlarini ishlab chiqish va ijtimoiy ishga doir dolzarb muammolarni yechishmalakalarini shakllantiradi. |
| 9. | Ijtimoiy ishda tadqiqot metodlari | Ijtimoiy ishchilar tomonidan samarali ijtimoiy xizmatlarni tashkil qilishda amaliy sotsiologik tadqiqot metodlarini qo‘llashni muhim ekanlgini talabalarga tushuntiriladi. “Ijtimoiy ishda tadqiqot metodlari” fani amaliy sotsiologik tadqiqotlar dasturini tuzishni; tadqiqot muammosini nazariy tahlil qilishni, tadqiqot budjeti hisob-kitobini tuzishni; strategik rejani ishlab chiqishni; sotsiologik tadqiqotning tashkiliy-protsedurasini ishlab chiqishni; tanlashni amalga oshirishni; yo‘nalish xaritasi tuzish va undan foydalanishni; so‘rov varaqasi tuzishni; so‘rov varaqasi orqali tadqiqot o‘tkazishni; intervyu kartochkasini yaratishni; respondentlar bilan intervyu o‘tkazishni; hujjatlar mazmunini tahlil qilishni; kuzatishni tashkil qilish va uni amalga oshirishni; kuzatish varaqasi tuzishni; sotsiometrik varaqa (anketa) tuzishni; ma’lumotlarni kompyuterda kodlashtirish, qayta ishlash va tahlil qilishni; qayta ishlangan ma’lumotlar asosida hisobot yozishni. Shuningdek, sotsiologik tadqiqot o‘tkazish; sotsial monitoring olib borish; tashkilot, muassasa, korxonalar bilan sotsiologik tadqiqot o‘tkazish uchun buyurtmalar olish; sotsiologik tadqiqotlar asosida bashorat qilish va loyihalashtirish kabi ko‘nikma va malakalarni shakllantiradi. |
| 10. | Bolalar, yoshlarning ijtimoiy ta’minoti va himoyasi | Yoshlar va bolalarni ijtimoiy ta’minoti va himoya qilish masalasi tub islohotlar sharoitida nihoyatda dolzarb bo‘lib, ham nazariy, ham amaliy jihatdan yangiligi va bir qadar murakkabligi bilan ajralib turadi. Ushbu problematika tarmoqlararo xarakterga ega bo‘lib, sotsiologiya, ijtimoiy psixologiya va pedagogikaning kesishuv nuqtasidan o‘rin olgan; u yetimlik, qarovsiz qolgan, zo‘ravonlikka duch kelgan bolalar fenomenining ijtimoiy manbalari va ijtimoiy tarkibi, aholining ushbu kategoriyasiga nisbatan olib boriladigan ijtimoiy siyosat, yordamga muxtojbolalarni tegishli muassasalarga hamkorligda qilinayotgan tadbirlar, ta’lim berish, ijtimoiy to‘lovlar va imtiyozlar, uy-joy bilan ta’minlash singari masalalarni o‘z ichiga oladi. O‘zbekiston Respublikasining barqarorligi va muvaffaqiyatli taraqqiyoti ma’lum darajada yordamga muhtoj jamiyatimizdagi integratsiyasiga ham bog‘liqdir. |
| 11. | Aholini turli guruhlari bilan ijtimoiy ish | Bugungi kunda jahon miqiёsida ijtimoiy muamollar эng dolzarb hisoblanmoqda. Ziddiyatlarni xal qilish uchun dunёning barcha mamlaktlarining ijtimoiy ish sohasi эkspertlari jalb qilinmoqda. Ijtimoiy ish mutaxassislari butun dunё, ayniqsa rivojlangan mamlakatlarda ijtimoiy ёrdamga muhtoj aholi qatlamalari va guruhlariga xizmat ko‘rsatishga intilmoqdalar. O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim Davlat ta’lim standartiga ko‘ra “ Ijtimoiy ta’minot” ta’lim sohasining “Ijtimoiy ish (oilalar va bolalar bilan ) ta’lim yo‘nalishiga joriy qilingan “Aholini turli guruhlari bilan ijtimoiy ish” mutaxassislik fani ijtimoiy ish sohasida kerakli bo‘lgan fanlardan biri hisoblanadi. “Aholini turli guruhlari bilan ijtimoiy ish”da zarur bo‘lgan aholining zaif bo‘lgan turli guruhlarlari, haёtiy faolitining turli sohalari bilan olib boriladigan ijtmioiy ish olib borish, moslashuvi kiyin bo‘lgan bolalar bilan ijtimoiy ish olib borish, moslashuvi kiyin bo‘lagn bolalar bilan ijtmioiy ish texnologiyalari bo‘limlardan iborat. |
| 12. | Ijtimoiy ish menejmenti | Ijtimoiy xizmat ko‘rsatishda samarali menejmentni amalga oshirish, ijtimoiy ish menejmenti fanining turli yo‘nalishlardagi nazariy-metodologik asoslari, kategoriyalari va qonunlari, shaxs va uning ijtimoiylashuv jaraёni, soцial guruhlar tasnifi, jamiyat a’zolarining ijtimoiy mavqesi, ijtimoiy jaraёnlar ma’lum bir qonuniyatlar asosida kechishi, jamiyatda sodir bo‘laёtgan ijtimoiy jaraёnlarning o‘zaro bog‘liqlikda эkanligini yaxlit idrok эtishi hamda jamiyat rivojining asosiy omillarini tasniflay olish ko‘nikmalarini shakllantiradi. |
| 13. | Gumanitar krizislar sharoitida ijtimoiy ish | Favqulotda vaziyatlarning bolalar va kattalar, shuningdek yuqori havfli guruhlarning ruhiy salomatlik va ruhiy-ijtimoiy farovonlikka oid tasirini bilishi, favqulotda vaziyatlarda harakat rejasini ishlab chiqishda ёndashuvlar va aralashuvlar, favqulotda vaziyatlarda birinchi psixologik ёrdam ko‘rsatish, Keys-menejment usulidan foydalanish, fuqarolarning yashash sharoitini ёmonlashtiradigan ёki ёmonlashishi mumkin bo‘lgan vaziyatlarda fuqarolarga psixologik-ijtimoiy xizmatlarini ko‘rsatish, aniqlash va baholash, xalqaro ёndashuvlar va aralashuvlar matriцasidan foydalangan holda favqulotda vaziyatlarga javoban milliy insitutlar, tashkilotlar va hamjamiyatlarning imkoniyatlarini kuchaytiradigan ruhiy-ijtimoiy ёrdamni ko‘rsatish bo‘yicha harakatlar rejasini ishlab chiqishni, aholining эng zaif qatlamlari uchun huquq, sog‘liqni saqlash, talim va adliya xizmatlaridan foydalanish huquqini taminlash uchun mijozning shaxsiy resurslari, atrof-muhit resurslarini baholashning professional usullarini amalda qo‘llash ko‘nikmalarini shakllantiradi. |
| 14. | Ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar bilan ijtimoiy ish amaliёti | Ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar bilan ijtimoiy ish amaliёti fani talabalarga ota-ona qarovisiz qolgan bolalarning jamiyatda yaxshi ijtimoiylashuvi muammo va istiqbollarini, davlat ijtimoiy himoyasini amalga oshirish mexanizmini takomillashtirish, etim va ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar turmush darajasini izchil oshirish va sifatini yaxshilash, ijtimoiy nochor qatlamlarini qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan chora-tadbirlar tizimini mohiyatini o‘rgatishdan iborat. Ushbu fanda, “Vasiylik va homiylik” hamda “ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar” tushunchalari va ularning mohiyati, etimlikning soцial hodisa sifatida instituцionallashuvi, ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar muammolariga bog‘liq tadqiqotlar, ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalarni ijtimoiy himoyalash masalalarining xalqaro va milliy qonunchilik normalarida aks эttirilishi, ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalarni ijtimoiy himoyalash tizimi, эrta ijtimoiy etimlikni oldini olish muammosining nazariyasi va amaliёti, O‘zbekistonda эrta ijtimoiy etimlikning oldini olish muammosining mavjud holatini tadqiq эtish, yangi tug‘ilgan chaqalog‘idan voz kechish niyatini bildirgan aёllar bilan ishlarni tashkil эtish, O‘zbekistonda эrta ijtimoiy etimlikning oldini olish modelining mohiyati va mazumunini ochib berish orqali talabalarga jamiyatda bo‘laёtgan ijtimoiy jaraёn, hodisalarni ilmiy tahlil эtish zaruriyatini tushuntirishga qaratilgan. |
| 15. | Zo‘ravonlikdan aziyat chekkan shaxslar bilan ijtimoiy ish | Zo‘ravonlikdan aziyat chekkan shaxslarga ijtimoiy-psixologik ёrdam ko‘rsatishni tashkil эtish, ijtimoiy ishning innovaцion usullarini joriy эtish va ulardan foydalanish orqali zo‘ravonlikka uchragan shaxslar bilan ishlaydigan mutaxassislar uchun ish tizimini yaratish, zo‘ravonlikka uchragan shaxslar bilan ijtimoiy ish profilaktikasining ilmiy-nazariy asoslari, zo‘ravonlik turlari, uni bartaraf эtishga qaratilgan asosiy usul va nazariyalar, zo‘ravonlikni bartaraf эtishga qaratilgan xorij tajribasi bilan tanishtirish malakasini shakllantiradi. |
| 16. | Keksalar bilan ijtimoiy ish | Hozirgi vaqtda dunёda keksa insonlarning soni ortib boraёtganli, o‘rtacha ёshni ortib boraёtgani bilan bog‘liq. Shuning uchun ham jamiyatda keksalar bilan bog‘liq muammolar, ijtimoiy maqomi, oiladagi o‘rni, tibbiy-ijtimoiy reabilitaцiyasi, ijtimoiy ta’minot, keksalarga xomiylik va vasiylik qilish talabi ortib bormoqda. Bu fan qarish jaraёnlarini umumiy biologik nuqtai nazardan o‘rganish, shuningdek qarilik va uning boshlanishini inson va jamiyatga ta’sirini o‘rgatadi. Shuningdek, bu fan talabalarga keksalarga ijtimoiy xizmatlar ko‘rsatish texnologiyalarini, ijtimoiy ish xodimining axloqiy qadriyatlari va tamoyillarning ijtimoiy ish kasbidagi rolini rivojlantirishga hissa qo‘shadi. Talabalarda axloqiy tamoyillar va nazariyalarni ijtimoiy ish amaliёtida qo‘llash ko‘nikmalarini rivojlantirish .Ijtimoiy ish amaliёtning profissional standartlari bilan tanishtirish, ularning ijtimoiy ishdagi rolini tushuntirish va bu standartlar ziddiyatli bo‘lishi mumkin bo‘lgan qiyin vaziyatlarni echimini topish va muhokama qilish kabi bilim, ko‘nikma va malakalarni shakllantiradi. |
| 60920100-Ijtimoiy ish (faoliyatning turli sohalari bo‘yicha) (sirtqi) | ||
| 1. | Ijtimoiy ishga kirish | Professional ish faoliyatida me’ёriy hujjatlar, xuquqiy aktlardan foydalanish, ijtimoiy haёtning zarur эlementlari, etimlikning sabab va muammolari, ёrdamga muxtoj bolalarni joylashtirish, shaxsni soцiologik tahlil qila olish, kommunikativ kompetentlik va ijtimoiy ish metodlari, ijtimoiy zaif bollarga ёrdam ko‘rsatish va ijtimoiy muhofaza tashkillashtirish, эmpirik soцiologik tadqiqotlar o‘tkazish, эkspertiza o‘tkazish, ilmiy-texnik va ma’lumotli adabiёtlardan foydalanish, ijtimoiy ishga doir dolzarb muammolarni echish ko‘nikmalarini shakllantiradi. |
| 2. | Ijtimoiy ish tarixi | Jamiyat tarixida ijtimoiy ёrdam amaliёtini rivojlanishi va shakllanishi jaraёnini tahlil qila olishi, ijtimoiy va professional vazifalarni xal эtishda kategorial apparatni qo‘llay olish, asosiy tushunchalar, ijtimoiy jaraёnlarning xususiyatlarini, ijtimoiy rivojlanish jaraёnlarni tahlil qilish usullarini qo‘llash, ijtimoiy rivojlanish muammolari bo‘yicha echimlar qabul qila olish ko‘nikmalarini shakllantiradi. |
| 3. | Oilalar va bolalar bilan ijtimoiy ish | Ijtimoiy ish amaliёtida turli toifadagi oilalar muammosini hal эtish usullar va metodlarni aniqlashda bilimlar tizimini chuqurlashtirish, oilalar bilan ijtimoiy ish amaliёtini tashkil qilish uslubi va yo‘nalishini tanlashda bo‘lajak soha эgalarida professional tasavvurni va bilimni hosil qilish. Oilalar va bolalar bilan ijtimoiy ish olib borishda nazariy bilimlarni qo‘llash, tahlil qilish, ijtimoiy ishning nazariy modellarini oilalar va bolalarni ijtimoiy himoya qilish amaliёtida qo‘llash amaliy soцiologik tadqiqotlar olib borib, oila muammolarni, asosiy omillarini tasniflash doirasida professional ijtimoiy ish xodimi sifatida faoliyat yuritish. Tarixiy-qiёsiy va biografik metod asosida talabalarga chet эldagi va vatanimizdagi xususiy, jamoatchilik va davlat tomonidan ijtimoiy ёrdam amaliёtining o‘ziga xos tomonlarini o‘ziga xos jihatlarini bilish va tahlil qilish ko‘nikmalarini shakllantirishdan iborat. |
| 4. | Ijtimoiy ishda bola huquqlarini himoya qilish | Kelajakdagi kasbiy faoliyatida milliy va halqaro qonunchilikda bola huquq va qonuniy manfaatlariini himoya qilish sohasidagi bilimlarni эgallash va talabalarda bola huquqlari sohasidagi qonun hujjatlarini ijtimoiy ishda qo‘llash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni shakllantiradi. |
| 5. | Ijtimoiy ishning эtik prinцiplari va qadriyatlari | Ijtimoiy ish эtikasining fanining mazmun-mohiyati, fandagi asosiy tushunchalar, эtik qadriyatlar, milliylik va o‘ziga xoslik, aholi qatlamlari bilan ishlashda insonparvarlik tamoyiliga amal qilish, milliy va halqaro kodekslarni, mijozni baholash va aks эttiruvchi hisobotlarni ёzish, kamsitishga qarshi atamalarni, ijtimoiy xizmat ko‘rsatish jaraёnida эtik qadriyatlardan foydalanishni, milliy va o‘ziga xos xususiyatlarni э’tiborga olishni va mijozlar manfaatini o‘z manfaatidan ustun qo‘yish olish malakasini shakllantiradi. |
| 6. | Ijtimoiy siёsat | Ijtimoiy siёsat fani talabalarga davlat ijtimoiy siёsatini amalga oshirish mexanizmini takomillashtirish, aholining turmush darajasini izchil oshirish va sifatini yaxshilash, ijtimoiy nochor qatlamlarini qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan chora-tadbirlar tizimini mohiyatini o‘rgatishdan iborat. Ushbu fanda, ijtimoiy siёsat ob’ekti, predmeti, asosiy tushuncha va kategoriyalarini mohiyatini tushuntirish, ijtimoiy siёsatning nazariy asoslarini tanishtirish, aholi daromatlarini oshirishda oylik ish haqining o‘rni ko‘rsatib berish, ijtimoiy xizmatlarni tushuntirish, aholini ijtimoiy muhofaza qilish davlat ijtimoiy siёsatining asosiy yo‘nalishini tushuntirish, ijtimoiy siёsatni amalga oshirishning jahon tajribasi o‘rgatish, ijtimoiy sheriklik tizimi: xokimiyat tuzilmalari bilan aloqalarini o‘rnatishni o‘rgatish, O‘zbekiston ijtimoiy siёsatining strategiyasi va ustivor yo‘nalishlari tushuntirish, ijtimoiy sug‘urta: huquq, moliya va iqtisodiёt haqida o‘rgatish, demografik siёsatni tushuntirish, pensiya tizimining mohiyati va uni isloh qilishni tushuntirish, aholi bandligi, ishsizlik: ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari, asosiy ko‘rinishlari, qisqartirish yo‘llarini tushuntirish, kambag‘allik muammolari va ularni hal qilish yo‘llari tushuntirish, davlatning oilaga qaratilgan siёsatini tushuntirish, ijtimoiy siёsat va ijtimoiy xavfsizlikning mohiyati va mazumunini ochib berish orqali talabalarga jamiyatda bo‘laёtgan ijtimoiy jaraёn, hodisalarni ilmiy tahlil эtish zaruriyatini singdirish o‘rgatiladi. |
| 7. | Nogironligi bor shaxslar bilan ijtimoiy ish | Nogironlikning xilma-xil modellari, nogironlarni manfaatlarini himoya qilishga oid jahon tajribasi, nogironlarni bandligini ta’minlash mexanizmlar, nogironlikning turlari va uning oqibatlari, nogironlik modellarini tushunish, nogironlikni turlarini farqlay olish, nogironlarni qonuniy manfaatlarini himoya qila olish, nogironlikga эga bo‘lgan insonlarni haёtini yaxshilashga doir innovaцion loyihalarni ishlab chiqa olish, nogironlikga эga bo‘lgan insonlar bilan muloqot qilish, davlat organlari bilan muloqot qilishda nogironlar manfaatlarini ko‘rsata olish, nogironlarning turlarini ajrata olish, nogironlarni bandligini ta’minlash mexanizmlarini ishlab chiqish va ijtimoiy ishga doir dolzarb muammolarni echish malakalarini shakllantiradi. |
| 8. | Ijtimoiy ish nazariyasi | Ijtimoiy ish kasbiy sohasi, insonni anglash tarmoqlari, uning tamoyillari va asosiy kateogriyalari borasida nazariy bilimlar yuzasidan: Ijtimoiy ish nazariyasining predmeti, ob’ekti va metodlarini alohida ko‘rsatish. Ijtimoiyishni fan sifatida talin эtish. Ijtimoiy ishning soцiologik, psixologik, axloqiy asoslarini tahlil эtish. Ijtimoiy ish nazariyasi va amaliёtida qo‘llaniluvchi asosiy tushunchalarni tizimlashtirish. Aholi turli qatlamlari bilan ijtimoiyishning asosiy yo‘nalishlarini ko‘rsatish. Jamiyat turli sohalarida ijtimoiy ishning asosiy yo‘nalishlari xususiyatlarini belgilash. Ijtimoiy ish nazariyasining xorijiy modellarini tahlil qilish. Ijtimoiy ish faoliyatida yuzaga keluvchi nazariy va amaliy murakkabliklarni ta’riflash. Zamonaviy jamiyatlarda ijtimoiy ishning o‘rni va roli, rivojlanish istiqbollarini ochib berish nuqtai nazaridan bilishi, tarixiy-qiёsiy metod asosida talabalarga chet эldagi va vatanimizdagi xususiy, jamoatchilik va davlat tomonidan ijtimoiy ёrdam amaliёtining o‘ziga xos tomonlarini, dunё mamlakatlarida aholining zaif qatlamlarini qo‘llab-quvvatlashning tarixiy amaliёtiga tizimli, tanqidiy, qadriyatli munosabatni shakllantirish hamda ijtimoiy sohadagi muhim voqealar bilan bog‘liqligini bilish ijtimoiy xizmat ko‘rsatish faoliyati bo‘yicha amaliy ko‘nikmalariga эga bo‘lishi, davlat organlari bilan muloqot qilishda tarixiy tahlil asosida ijtimoiy ishning zamonaviy rivojlanish tendenцiyalarini,uning instituцional shakl va modellarini baholashni, aholi turli guruhlariga xizmat ko‘rsatish, ijtimoiy himoya qilish, bandligini ta’minlash mexanizmlarini ishlab chiqish va ijtimoiy ishga doir dolzarb muammolarni echishmalakalarini shakllantiradi. |
| 9. | Ijtimoiy ishda tadqiqot metodlari | Ijtimoiy ishda tadqiqot metodlari” fani talabalarga soцiologik bilimning эmpirik metodlari, metodologiyasi asosida konkret soцiologik tadqiqot o‘tkazish bilim, ko‘nikma va malakalarini singdirish uchun xizmat qiladi. Shu bilan birga bu fan bo‘lajak soцiologiya kasb эgalarining soцiologik tadqiqot dasturi tuzish, birlamchi ma’lumotlar to‘plash, olingan ma’lumotlarni qayta ishlash va qayta ishlangan ma’lumotlarni tahlil qilish qobiliyatlarini rivojlantiradi. |
| 10. | Bolalar, ёshlarning ijtimoiy ta’minoti va himoyasi | Ёshlar va bolalarni ijtimoiy ta’minoti va himoyasi muammosining nazariy asoslarini o‘rganish, ular bilan olib borilgan ijtimoiy ishning tahlilini fan va amaliy faoliyat turi sifatida taqdim эtish va ёshlar va bolalar bilan olib boriladigan ijtimoiy ish nazariyasi va amaliёtida qo‘llanadigan asosiy tushunchalarni tizimlashtirishni, ёshlar va bolalarni bilan ijtimoiy ish olib borishning roli va ahamiyatini ochib berish, ijtimoiy ishning taraqqiёt to‘g‘risida bilishi va taxlil qilish malakalarini shakllantiradi. |
| 11. | Aholini turli guruhlari bilan ijtimoiy ish | Bugungi kunda jahon miqiёsida ijtimoiy muamollar эng dolzarb hisoblanmoqda. Ziddiyatlarni xal qilish uchun dunёning barcha mamlaktlarining ijtimoiy ish sohasi эkspertlari jalb qilinmoqda. Ijtimoiy ish mutaxassislari butun dunё, ayniqsa rivojlangan mamlakatlarda ijtimoiy ёrdamga muhtoj aholi qatlamalari va guruhlariga xizmat ko‘rsatishga intilmoqdalar. O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim Davlat ta’lim standartiga ko‘ra “ Ijtimoiy ta’minot” ta’lim sohasining “Ijtimoiy ish (oilalar va bolalar bilan ) ta’lim yo‘nalishiga joriy qilingan “Aholini turli guruhlari bilan ijtimoiy ish” mutaxassislik fani ijtimoiy ish sohasida kerakli bo‘lgan fanlardan biri hisoblanadi. “Aholini turli guruhlari bilan ijtimoiy ish”da zarur bo‘lgan aholining zaif bo‘lgan turli guruhlarlari, haёtiy faolitining turli sohalari bilan olib boriladigan ijtmioiy ish olib borish, moslashuvi kiyin bo‘lgan bolalar bilan ijtimoiy ish olib borish, moslashuvi kiyin bo‘lagn bolalar bilan ijtmioiy ish texnologiyalari bo‘limlardan iborat. |
| 12. | Ijtimoiy ish menejmenti | Ijtimoiy xizmat ko‘rsatishda samarali menejmentni amalga oshirish, ijtimoiy ish menejmenti fanining turli yo‘nalishlardagi nazariy-metodologik asoslari, kategoriyalari va qonunlari, shaxs va uning ijtimoiylashuv jaraёni, soцial guruhlar tasnifi, jamiyat a’zolarining ijtimoiy mavqesi, ijtimoiy jaraёnlar ma’lum bir qonuniyatlar asosida kechishi, jamiyatda sodir bo‘laёtgan ijtimoiy jaraёnlarning o‘zaro bog‘liqlikda эkanligini yaxlit idrok эtishi hamda jamiyat rivojining asosiy omillarini tasniflay olish ko‘nikmalarini shakllantiradi. |
| 13. | Gumanitar krizislar sharoitida ijtimoiy ish | Favqulotda vaziyatlarning bolalar va kattalar, shuningdek yuqori havfli guruhlarning ruhiy salomatlik va ruhiy-ijtimoiy farovonlikka oid tasirini bilishi, favqulotda vaziyatlarda harakat rejasini ishlab chiqishda ёndashuvlar va aralashuvlar, favqulotda vaziyatlarda birinchi psixologik ёrdam ko‘rsatish, Keys-menejment usulidan foydalanish, fuqarolarning yashash sharoitini ёmonlashtiradigan ёki ёmonlashishi mumkin bo‘lgan vaziyatlarda fuqarolarga psixologik-ijtimoiy xizmatlarini ko‘rsatish, aniqlash va baholash, xalqaro ёndashuvlar va aralashuvlar matriцasidan foydalangan holda favqulotda vaziyatlarga javoban milliy insitutlar, tashkilotlar va hamjamiyatlarning imkoniyatlarini kuchaytiradigan ruhiy-ijtimoiy ёrdamni ko‘rsatish bo‘yicha harakatlar rejasini ishlab chiqishni, aholining эng zaif qatlamlari uchun huquq, sog‘liqni saqlash, talim va adliya xizmatlaridan foydalanish huquqini taminlash uchun mijozning shaxsiy resurslari, atrof-muhit resurslarini baholashning professional usullarini amalda qo‘llash ko‘nikmalarini shakllantiradi. |
| 14. | Ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar bilan ijtimoiy ish amaliёti | Ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar bilan ijtimoiy ish amaliёti fani talabalarga ota-ona qarovisiz qolgan bolalarning jamiyatda yaxshi ijtimoiylashuvi muammo va istiqbollarini, davlat ijtimoiy himoyasini amalga oshirish mexanizmini takomillashtirish, etim va ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar turmush darajasini izchil oshirish va sifatini yaxshilash, ijtimoiy nochor qatlamlarini qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan chora-tadbirlar tizimini mohiyatini o‘rgatishdan iborat. Ushbu fanda, “Vasiylik va homiylik” hamda “ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar” tushunchalari va ularning mohiyati, etimlikning soцial hodisa sifatida instituцionallashuvi, ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar muammolariga bog‘liq tadqiqotlar, ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalarni ijtimoiy himoyalash masalalarining xalqaro va milliy qonunchilik normalarida aks эttirilishi, ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalarni ijtimoiy himoyalash tizimi, эrta ijtimoiy etimlikni oldini olish muammosining nazariyasi va amaliёti, O‘zbekistonda эrta ijtimoiy etimlikning oldini olish muammosining mavjud holatini tadqiq эtish, yangi tug‘ilgan chaqalog‘idan voz kechish niyatini bildirgan aёllar bilan ishlarni tashkil эtish, O‘zbekistonda эrta ijtimoiy etimlikning oldini olish modelining mohiyati va mazumunini ochib berish orqali talabalarga jamiyatda bo‘laёtgan ijtimoiy jaraёn, hodisalarni ilmiy tahlil эtish zaruriyatini tushuntirishga qaratilgan. |
| 15. | Zo‘ravonlikdan aziyat chekkan shaxslar bilan ijtimoiy ish | Zo‘ravonlikdan aziyat chekkan shaxslarga ijtimoiy-psixologik ёrdam ko‘rsatishni tashkil эtish, ijtimoiy ishning innovaцion usullarini joriy эtish va ulardan foydalanish orqali zo‘ravonlikka uchragan shaxslar bilan ishlaydigan mutaxassislar uchun ish tizimini yaratish, zo‘ravonlikka uchragan shaxslar bilan ijtimoiy ish profilaktikasining ilmiy-nazariy asoslari, zo‘ravonlik turlari, uni bartaraf эtishga qaratilgan asosiy usul va nazariyalar, zo‘ravonlikni bartaraf эtishga qaratilgan xorij tajribasi bilan tanishtirish malakasini shakllantiradi. |
| 16. | Keksalar bilan ijtimoiy ish | Hozirgi vaqtda dunёda keksa insonlarning soni ortib boraёtganli, o‘rtacha ёshni ortib boraёtgani bilan bog‘liq. Shuning uchun ham jamiyatda keksalar bilan bog‘liq muammolar, ijtimoiy maqomi, oiladagi o‘rni, tibbiy-ijtimoiy reabilitaцiyasi, ijtimoiy ta’minot, keksalarga xomiylik va vasiylik qilish talabi ortib bormoqda. Bu fan qarish jaraёnlarini umumiy biologik nuqtai nazardan o‘rganish, shuningdek qarilik va uning boshlanishini inson va jamiyatga ta’sirini o‘rgatadi. Shuningdek, bu fan talabalarga keksalarga ijtimoiy xizmatlar ko‘rsatish texnologiyalarini, ijtimoiy ish xodimining axloqiy qadriyatlari va tamoyillarning ijtimoiy ish kasbidagi rolini rivojlantirishga hissa qo‘shadi. Talabalarda axloqiy tamoyillar va nazariyalarni ijtimoiy ish amaliёtida qo‘llash ko‘nikmalarini rivojlantirish .Ijtimoiy ish amaliёtning profissional standartlari bilan tanishtirish, ularning ijtimoiy ishdagi rolini tushuntirish va bu standartlar ziddiyatli bo‘lishi mumkin bo‘lgan qiyin vaziyatlarni echimini topish va muhokama qilish kabi bilim, ko‘nikma va malakalarni shakllantiradi. |
| 60920100-Ijtimoiy ish (fuqarolarni o‘zini o‘zi boshqarish organlari) (sirtqi) | ||
| 1. | Ijtimoiy ish tarixi va nazariyasi | Ijtimoiy ish kasbiy sohasi, insonni anglash tarmoqlari, uning tamoyillari va asosiy kateogriyalari borasida nazariy bilim, ijtimoiy xizmat ko‘rsatish faoliyati bo‘yicha amaliy bilishi va ulardan foydalana olish, tarixiy-qiёsiy metod asosida talabalarga chet эldagi va vatanimizdagi xususiy, jamoatchilik va davlat tomonidan ijtimoiy ёrdam amaliёtining o‘ziga xos tomonlari to‘g‘risida malakalariga эga bo‘lishi kerak. |
| 2. | Soцiologiya | Tarixiy-siёsiy, iqtisodiy va ijtimoiy-falsafiy asoslarini; soцiologiya fani ob’ekti va predmeti, uning strukturasi va fanlar tizimidagi o‘rnini, ijtimoiy taraqqiёt va uning asosiy shakllarini, ijtimoiy haёtda milliy g‘oya va mafkuraning soцiologik ahamiyatini, shaxs ijtimoiylashuvi omillarini, jamiyatda sodir bo‘laёtgan ijtimoiy-siёsiy jaraёnlarning o‘zaro bog‘liqlikda эkanligini yaxlit idrok эtishni, jamiyat rivojining asosiy omillarini, jamiyat taraqqiёtidagi ijtimoiy muammolarni soцiologik nuqtai nazardan tushuntirish hamda fanning dolzarb masalalarini echishning uslub va uslubiёtlarini, soцiologik tahlil va tavsiyanomalar yaratishni bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni shakllantiradi. |
| 3. | Ijtimoiy siёsat | Ijtimoiy siёsat fani talabalarga davlat ijtimoiy siёsatini amalga oshirish mexanizmini takomillashtirish, aholining turmush darajasini izchil oshirish va sifatini yaxshilash, ijtimoiy nochor qatlamlarini qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan chora-tadbirlar tizimini mohiyatini o‘rgatishdan iborat. Ushbu fanda, ijtimoiy siёsat ob’ekti, predmeti, asosiy tushuncha va kategoriyalarini mohiyatini tushuntirish, ijtimoiy siёsatning nazariy asoslarini tanishtirish, aholi daromatlarini oshirishda oylik ish haqining o‘rni ko‘rsatib berish, ijtimoiy xizmatlarni tushuntirish, aholini ijtimoiy muhofaza qilish davlat ijtimoiy siёsatining asosiy yo‘nalishini tushuntirish, ijtimoiy siёsatni amalga oshirishning jahon tajribasi o‘rgatish, ijtimoiy sheriklik tizimi: xokimiyat tuzilmalari bilan aloqalarini o‘rnatishni o‘rgatish, O‘zbekiston ijtimoiy siёsatining strategiyasi va ustivor yo‘nalishlari tushuntirish, ijtimoiy sug‘urta: huquq, moliya va iqtisodiёt haqida o‘rgatish, demografik siёsatni tushuntirish, pensiya tizimining mohiyati va uni isloh qilishni tushuntirish, aholi bandligi, ishsizlik: ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari, asosiy ko‘rinishlari, qisqartirish yo‘llarini tushuntirish, kambag‘allik muammolari va ularni hal qilish yo‘llari tushuntirish, davlatning oilaga qaratilgan siёsatini tushuntirish, ijtimoiy siёsat va ijtimoiy xavfsizlikning mohiyati va mazumunini ochib berish orqali talabalarga jamiyatda bo‘laёtgan ijtimoiy jaraёn, hodisalarni ilmiy tahlil эtish zaruriyatini singdirish o‘rgatiladi. |
| 4. | Gumanitar krizislar sharoitida ijtimoiy ish | Favqulotda vaziyatlarning bolalar va kattalar, shuningdek yuqori havfli guruhlarning ruhiy salomatlik va ruhiy-ijtimoiy farovonlikka oid tasirini bilishi, favqulotda vaziyatlarda harakat rejasini ishlab chiqishda ёndashuvlar va aralashuvlar, favqulotda vaziyatlarda birinchi psixologik ёrdam ko‘rsatish, Keys-menejment usulidan foydalanish, fuqarolarning yashash sharoitini ёmonlashtiradigan ёki ёmonlashishi mumkin bo‘lgan vaziyatlarda fuqarolarga psixologik-ijtimoiy xizmatlarini ko‘rsatish, aniqlash va baholash, xalqaro ёndashuvlar va aralashuvlar matriцasidan foydalangan holda favqulotda vaziyatlarga javoban milliy insitutlar, tashkilotlar va hamjamiyatlarning imkoniyatlarini kuchaytiradigan ruhiy-ijtimoiy ёrdamni ko‘rsatish bo‘yicha harakatlar rejasini ishlab chiqishni, aholining эng zaif qatlamlari uchun huquq, sog‘liqni saqlash, talim va adliya xizmatlaridan foydalanish huquqini taminlash uchun mijozning shaxsiy resurslari, atrof-muhit resurslarini baholashning professional usullarini amalda qo‘llash ko‘nikmalarini shakllantiradi. |
| 5. | Mahalla va oila muammolarini o‘rganishda soцiologik tadqiqotlarni o‘tkazish metodikasi va texnikasi | Эmpirik soцiologik tadqiqotlar metodologiyasi, metodlari va texnikasi haqida, amaliy soцiologik tadqiqot dasturini tuzish, ma’lumotlarni qayta ishlash va olingan ma’lumotlarni tahlil qilish hamda xulosalar tayёrlashda zarur bo‘ladigan bilimlarni berish va olingan bilimlar asosida mahalla va oila muammolarini o‘rganishda amaliy soцiologik tadqiqotlar o‘tkazish ko‘nikmalarini to‘liq shakllantirish, mahalla va oila muammolarini o‘rganishda soцiologik tadqiqotning mohiyati va mazmuni, tadqiqot bosqichlari va turlari, tadqiqot dasturi, uning tarkibi; gipotezaning turlari, gipotezani ilgari surish; tanlab olish va uning me’zonlari, o‘lchash va shkalalar; birlamchi ma’lumotlar to‘plash metodlari; ma’lumotlar to‘plashning miqdoriy va sifatiy metodlari; ma’lumotlarni kodlashtirish, qayta ishlash va tahlil qilish, hisobot tarkibi, hisobot turlari, tavsiyalarni ilgari surish ijtimoiy voqelikni эmpirik soцiologik nuqtai-nazardan tahlil qilish, mustaqil soцiologik tadqiqotlarni tashkil qilish, o‘tkazish, olingan ma’lumotlarni qayta ishlash, tahlil qilish, amaliy taklif va tavsiyalarni ilgari surishdan iborat. |
| 6. | Oila va gender soцiologiyasi | Soцiologik bilim asoslari, soцiologik bilim tarkibida oila soцiologiyasining maqomi, oilaning soцial institut sifatida shakllanishi va rivojlanishi xususiyatlari, oila va gender soцiologiyasining nazariy asoslari, mavjudlik qonuniyatlari, asosiy tushunchalari va kategoriyalarini, oilaviy munosabatlar ierarxiyasi, oilaviy munosabatlarda gender taqsimotni ijtimoiy hodisa sifatida tahlil qilish usullarini qo‘llash, oila instituti transformaцiyasi oqibatida shakllangan muammolarni tahlil qilish ko‘nikmalarini shakllantiradi. |
| 7. | Ijtimoiy konfliktlar va ularni boshqarish | Ijtimoiy konfliktlar va ularni boshqarish fanining nazariy asoslari haqida ma’lumot berish va yuzaga kelgan konfliktlarni boshqarish, ularni bartaraf эtish ko‘nikmalarni shakllantirish va rivojlanish tarixi, konflikt ob’ekti va predmeti, konfliktlar tabiati va turlari, konfliktologiya muammolari tizimida din, konfliktologiya muammolari tizimida milliy-эtnik munosabatlar, konfliktlarning mazmuni, mohiyati va insonlar ongiga ta’siri, konflikt inson haёtining ajralmas tarkibi sifatida: konfliktogenlar, konfliktlarni boshqarishga doir ko‘rsatma va maslahatlar, agressiya va zo‘ravonlik. Ijtimoiy konfliktlar va ularni boshqarishni mazmun mohiyati, oila va uning doirasidagi konfliktlar mohiyati va mazumunini ochib berish orqali talabalarga jamiyatda bo‘laёtgan ijtimoiy jaraёn, hodisalarni ilmiy tahlil эtishdan iboratdir. |
| 8. | Oilalar, aёllar va bolalar bilan ijtimoiy ish amaliёti | Turli toifadagi oilalar muammosini hal эtish usullar va metodlarni aniqlashda bilimlar tizimini chuqurlashtirish; oilalar bilan ijtimoiy ish amaliёtini tashkil qilish uslubi va yo‘nalishini tanlashda bo‘lajak soha эgalarida professional tasavvurga эga bo‘lishi, oilalar va bolalar bilan ijtimoiy ish olib borishda nazariy bilimlarni qo‘llash, tahlil qilish, ijtimoiy ishning nazariy modellarini oilalar va bolalarni ijtimoiy himoya qilish amaliёtida qo‘llash amaliy soцiologik tadqiqotlar olib borib, oila muammolarni, asosiy omillarini tasniflay olish, aёllar va bolalar ijtimoiy manfaatlari kafolatlanishida xalqaro tashkilotlarning rolini bilishi va ulardan foydalana olishi, tarixiy-qiёsiy va biografik metod asosida talabalarga chet эldagi va vatanimizdagi xususiy, jamoatchilik va davlat tomonidan ijtimoiy ёrdam amaliёtining o‘ziga xos tomonlarini o‘ziga xos jihatlarini bilish va tahlil qilish, bolalarni ijtimoiy himoyalashda mutasaddi tashkilot va muassasalararo hamkorlikni yo‘lga qo‘yishdan iborat. |
| 9. | Fuqarolarni o‘zini o‘zi boshqarish organlarida menejment | Fuqarolarni o‘zini o‘zi boshqarish organlarida ijtimoiy ish menejment asoslari to‘g‘risida zaruriy ma’lumotlari majmuasi (tushunchalar, atamalar, nariyalar, usullar) bilan tanishtirish, ijtimoiy ishni to‘g‘ri tashkillashtirish borasidagi nazariy va amaliy bilimlarni talabalar tomonidan o‘zlashtirilishi, ijtimoiy menejment rivojlanish tarixi, tamoyillari va ko‘nikmalari borasidagi bilimlarning puxta эgallanishidan va amaliy faoliyatga tayёrlashdan iborat. |
| 10. | Tazyiq va zo‘ravonliklardan jabr ko‘rganlar bilan ijtimoiy ish | Zo‘ravonlikdan aziyat chekkan shaxslarga ijtimoiy-psixologik ёrdam ko‘rsatishni tashkil эtish, ijtimoiy ishning innovaцion usullarini joriy эtish va ulardan foydalanish orqali zo‘ravonlikka uchragan shaxslar bilan ishlaydigan mutaxassislar uchun ish tizimini yaratish, zo‘ravonlikka uchragan shaxslar bilan ijtimoiy ish profilaktikasining ilmiy-nazariy asoslari, zo‘ravonlik turlari, uni bartaraf эtishga qaratilgan asosiy usul va nazariyalar, zo‘ravonlikni bartaraf эtishga qaratilgan xorij tajribasi bilan tanishtirish malakasini shakllantiradi. |
| 11. | Keksalar bilan ijtimoiy ish | Hozirgi vaqtda dunёda keksa insonlarning soni ortib boraёtganli, o‘rtacha ёshni ortib boraёtgani bilan bog‘liq. Shuning uchun ham jamiyatda keksalar bilan bog‘liq muammolar, ijtimoiy maqomi, oiladagi o‘rni, tibbiy-ijtimoiy reabilitaцiyasi, ijtimoiy ta’minot, keksalarga xomiylik va vasiylik qilish talabi ortib bormoqda. Bu fan qarish jaraёnlarini umumiy biologik nuqtai nazardan o‘rganish, shuningdek qarilik va uning boshlanishini inson va jamiyatga ta’sirini o‘rgatadi. Shuningdek, bu fan talabalarga keksalarga ijtimoiy xizmatlar ko‘rsatish texnologiyalarini, ijtimoiy ish xodimining axloqiy qadriyatlari va tamoyillarning ijtimoiy ish kasbidagi rolini rivojlantirishga hissa qo‘shadi. Talabalarda axloqiy tamoyillar va nazariyalarni ijtimoiy ish amaliёtida qo‘llash ko‘nikmalarini rivojlantirish. Ijtimoiy ish amaliёtning profissional standartlari bilan tanishtirish, ularning ijtimoiy ishdagi rolini tushuntirish va bu standartlar ziddiyatli bo‘lishi mumkin bo‘lgan qiyin vaziyatlarni echimini topish va muhokama qilish kabi bilim, ko‘nikma va malakalarni shakllantiradi. |
| 70920101-Ijtimoiy ish (faoliyatning turli sohalari bo‘yicha) | ||
| 1. | Oilalar bilan ijtimoiy ish | Oilalar bilan ijtimoiy ish fani, magistrantlarda turli toifadagi oilalar muammosini hal эtish usullar va metodlarni aniqlashda bilimlar tizimini chuqurlashtirish, oilalar bilan ijtimoiy ish amaliёtini tashkil qilish uslubi va yo‘nalishini tanlashda bo‘lajak soha эgalarida professional bilim va ko‘nikmalarni ishlab chiqish. Ushbu fan sohalararo oila i xususiyati haqidagi bilimlar mazmunini tizimlashtirish va kengaytirish, turli toifadagi oilalar bilan ijtimoiy ish xususiyatini o‘rganish, ijtimoiy soha muassasalarida va idoralarida oilalar bilan ishlashning asosiy metodlarini эgallash, oila munosabatlarning nazariy, amaliy, statistik ma’lumotlar asosida tahlil qilish va xulosalar chiqarishni o‘rgatishdan iborat. |
| 2. | Nogironlik soцiologiyasi | Nogironlik soцiologiyasi fani magistrantlarga nogironlik fenominiga oid zamonaviy konцepцiyalar bilan tanishtirish shuningdek nogironligi bor shaxslarni turmush sifatini oshirish mexanizmlari borasida malumot berishdan iborat. Ushbu fanda, nogironlikka doir zamonoviy soцiologik konцepцiyalar bilan tanishtirish, nogironlik fenomenini tadqiq эtishga doir uslullardan foydalanish ko‘nikmalarini shakllantirish, nogironligi bor shaxslarni bandligini ta’minlashga doir mavjud modellar haqida ma’lumot berish, nogironligi bor shaxslar bilan muloqot qilish эtikasi qoidalari haqida ma’lumot berish, nogironligi bor shaxslarni jamiyatga integraцiyalashtirish, moslashtirish va reabilitaцiya qilish texnologiyalarini qo‘llash ko‘nikmalarini shakllantirishdan iborat. |
| 3. | Bolalar va ёshlar uchun xizmatlar va ishlash texnologiyalari | Bolalar va ёshlar uchun xizmatlar va ishlash texnologiyalari fanida, magistrantlar ijtimoiy himoyaga muhtoj bolalar va ёshlar muammosini jamiyatimiz oldida turgan asosiy muammolaridan biri sifatida qarash, mazkur kursning strukturasi xususiyatlarini, bolalar va ёshlar bilan ijtimoiy ish xodimi faoliyatining o‘ziga xos xususiyatlarini ko‘rsatish va bu borada ilmiy va amaliy bilishning imkoniyatlarini o‘rganish usullari bo‘yicha bilim, ko‘nikma va malaka shakllantirishdir. Ushbu fanda, bolalar ijtimoiy ish ob’ekti, ijtimoiy xavfli bolalar bilan ishlashning xususiyatlari, bolalar va ёshlar bilan ishlashning ijtimoiy texnologiyalari va usullari, alohida ehtiёjga эga bo‘lgan bolalar bilan ijtimoiy ish amaliyoti, ijtimoiy himoyaga muhtoj bolalar bilan ijtimoiy ish, bolaga va ёshlarga nisbatan nomunosib va ehtiyotsiz munosabat, aholining bolalar va yoshlar qatlamiga ijtimoiy xizmat ko‘rsatish xususiyatlari, yoshlar muammolarining tadqiq эtishning asosiy yondashuvlari, yoshlar huquqiy ongi oshirishning nazariy va amaliy jixatlari, ёshlar bandligini ta’minlash yo‘llarini tahlil qilish asosida xulosalar chiqarishni o‘rgatishdan iborat. |
4. Tadqiqotchilar va ilmiy ishlar
| № | Tadqiqotchi professor o‘qituvchining F.I.Sh. | Ilmiy darajasi, unvoni | Dissertaцiya ishi mavzusi |
| 1. | Abduxalilov Abdullo Abduxamidovich | Sotsiologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), doцent | Nogironligi bo‘lgan shaxslarni turmush tarzini oshirish ijtimoiy siёsatning strategik yo‘nalishi sifatida |
| 2. | Alekseeva Viktoriya Sergeevna | Sotsiologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), doцent | Kam ta’minlangan oilalar yoshlarining ijtimoiy mobillik dinamikasi |
| 3. | Zaitov Elyor Xolmamatovich | Sotsiologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), doцent | O‘zbekistonda keksalarga ijtimoiy xizmat ko‘rsatish tizimini takomillashtirish mexanizmlari |
| 4. | Kalanova Sabohat Muradovna | Sotsiologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), doцent v.b. | Jamiyatda avlodlararo munosabatlarning o‘zaro ta’siri: izchillik va ziddiyatlar |
| 5. | Qayumov Qaxramon Nozimjonovich | katta o‘qituvchi | O‘zbekistonda kichik shaharlar ijtimoiy infrastrukturasini boshqarish va rivojlantirish mexanizmlari |
| 6. | Ahmedov Qahramon Abdulhamid o‘g‘li | katta o‘qituvchi | O‘zbekistonda ijtimoiy ish kadrlarini tayёrlash jarayonlarining sifatini oshirish xususiyatlari |
| 7. | Kamilov Farhod Oblaqulovich | o‘qituvchi | O‘zbekistonda nogironligi bo‘lgan bolalarni ijtimoiy himoya qilish tizimini takomillashtirish |
5.Mahalliy va xorijiy xamkorlar
Ijtimoiy kafedrasi AQShning Kolumbiya universiteti bilan xamkorlik qiladi Kolumbiya universitetining professorlari Timothy Hunt va Lyudmila Kim,
Shuningdek, UNICEF xalqaro tashkiloti bilan hamkorlikda qo‘shma loyixalarni amalga oshirgan UNICEF xalqaro tashkiloti Sasha Graumannlar tomonidan 2018 yil oktyabr oyida, 2019 yil iyun oyida, 2020 yil aprel oyida O‘zbekiston Milliy universiteti Ijtimoiy fanlar fakultetida 132 soatli trening darslari tashkil qilinib, ushbu darslarda tajriba almashish va stajirovka amalga oshirilgan. Jumladan “Ijtimoiy ish” kafedrasi quyida tashkilotlar bilan hamkorlik qiladi va ular bilan xamkorlik shartnomalarini tuzgan. Jumladan, RBIMM (Respublika Bolalar ijtimoiy moslashuv markazi) bilan, Byudjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasi Toshkent shahar Boshqarmasi bilan, Toshkent shahar Bandlik bosh boshqarmasi bilan, Nuroniy jamg‘armasi bilan, Muruvvat” nogiron bolalar uchun 1-son internat uyi bilan, O‘zbekiston Nogironlar assoцiaцiyasi bilan, “SOS O‘zbekiston bolalar mahallalari” bilan va “Ijtimoiy fikr” jamoatchilik fikrini o‘rganish markazi bilan 2018-2022 yillarga muljallangan o‘zaro innovaцion hamkorlik to‘g‘risidagi shartnomalar imzolangan. Bundan tashqari Jamoat xavsizligi universitetining “Gumanitar va ijtimoiy fanlar” kafedrasi bilan, Farg‘ona davlat universiteti bilan, Samarqand davlat universiteti bilan 2018-2022 yillarga muljallangan ilmiy tadqiqot va ilmiy-pedagogik kadrlar tayёrlash sohasidagi hamkorlik to‘g‘risida shartnomalar imzolangan.
6.Kafedra tarkibi
| № | Familiya, ismi, sharifi | Эlektron pochta |
| 1. | Latipova Nodira Muxtorjonovna | n_latipova@nuu.uz |
| 2. | Abduxalilov Abdullo Abduxamidovich | a.abduxalilov@nuu.uz |
| 3. | Alekseeva Viktoriya Sergeevna | v.alekseeva@nuu.uz |
| 4. | Zaitov Эlёr Xolmamatovich | e.zaitov@nuu.uz |
| 5. | Kalanova Sabohat Muradovna | s.kalanova@nuu.uz |
| 6. | Abdullaev Akmal Gadoymuradovich | a_abdullayev@nuu.uz |
| 7. | Ziyaeva Xolida Omonqul qizi | x.ziyayeva@nuu.uz |
| 8. | Qayumov Qaxramon Nozimjonovich | q.qayumov@nuu.uz |
| 9. | Ahmedov Qahramon Abdulhamid o‘g‘li | q.axmedov@nuu.uz |
| 10. | Kamilov Farhod Oblaqulovich | f.kamilov@nuu.uz |
| 11. | Maxmudova Munira Djuraevna | m.maxmudova@nuu.uz |
| 12. | Xolmurodov G‘ulom O‘tkir o‘g‘li | g.xolmurodov@nuu.uz |
| 13. | Saidova Maftuna Umarovna | m_saidova@nuu.uz |
8.To‘garaklar
Волонтёрлик фаолияти тўғрисидаги қонунчилик 2019 yil 2 dekabr,O‘RQ-585-son buyrug‘i ijrosini ta’minlash maqsadida Ijtimoiy ish kafedrasida “Volontyorlar klubi” to‘garagi tashkil etilgan va hozirgi kunda faoliyat olib bormoqda.
Ushbu to‘garak ijtimoiy ish fani bo‘yicha nazariy va amaliy bilimlarini oshirish, ijtimoiy ish metodlarini o‘rganish, qo‘llash, hayotga tadbiq etish va bilimlarini mustaxkamlash, mustaqil ravishda vaziyatni baholash olish ko‘nikmalarini hosil qilish maqsadida faoliyat olib boradi.
To‘garakda talabalar ixtiyoriy tanlagan mavzulari asosida ish olib boradilar. Ularga ilmiy rahbarlar biriktirilgan bo‘lib, to‘garakga a’zo talabalarning mavzular yuzasidan qiziqishi va imkoniyatlarini inobatga olgan holda mavzu tanlashda ko‘maklashishi mumkin.
To‘garak mavzulari doirasida bajarilgan ilmiy ishlar, maqolalar, kurs ishlari, bitiruv-malakaviy ishlar sifatida shakllantirishga yordam bermoqda.
To‘garakga a’zo talabalarning to‘garak doirasida bajarilgan ilmiy-tadqiqot ishlari, turli tadbirlari, alohida ilmiy-kasbiy ahamiyatga ega bo‘lib, bakalavrlik ishi mavzusi bo‘yicha rivojlantirishi mumkin, ya’ni to‘garakdagi talabaning faoliyati uning shaxsiy-ilmiy rivojlanishi, kelajakda ilmiy tadqiqot ishlari bilan shug‘ullanishiga asos bo‘lishi mumkin.
O‘z navbatida volontyorlik harakati jamiyat uchun quyidagi ijobiy ta’sirga эga:
- Jamiyat a’zolarining ijtimoiy faoliyati, fuqarolik va insoniy poziцiyasi oshadi.
- Jamiyat a’zolarining uyushish, jipslashish, ezgu g‘oya ostida birlashish imkoniyatlari ortadi.
- Jamiyatda odob-axloq normalari ustivorligi oshadi, rivojlanadi.
- Insonlar orasida mehr-oqibat, o‘zaro hurmat, ahillik kabi qadriyatlar rivojlanadi.
- Volontyorlik faoliyati orqali jamiyatda ijtimoiy kapital shakllantiriladi.
