NEMIS FILOLOGIYASI KAFEDRASI
Imyaminova Shuxratxon Salijanovna - Kafedra mudiri
100174 Toshkent shahar Olmazor tumani, Universitet ko’chasi 4-uy
Chorshanba-Juma, 15:00 – 17:00
+998 90 135-05-12
e-mail: rumrreich@mail.ru
Nemis filologiyasi kafedrasi 1962-yilda tashkil etilgan. Kafedra tarkibida malakali oʻqituvchilar Rashidova D.F., Dansiger O.A. va boshqalar faoliyat yuritishgan. Kafedraning ilk mudiri dos. Rashidova D.F. boʻlgan. Keyin kafedrani turli yillar davomida f.f.n., dotsentlar Abduqadirova G.M., Isxaqova A.A., f.f.d, prof. Avazbayev N.A., dos. N.Yu.Shakirova, katta oʻqituvchi Medjitova X.T., lar boshqarib kelishdi. Kafedraga 2017-yilgacha oʻqituvchi N.V.Tyan rahbarlik qildi. Hozirda kafedrani f.f.n., professor Sh.S.Imyaminova boshqarmoqda.
Sh.S.Imyaminova – filologiya fanlari nomzodi, professor. Zamonaviy nemis va oʻzbek tillari boʻyicha mutaxassis. Ixtisosligi qiyosiy adabiyotshunoslik, chogʻshtirma tilshunoslik va tarjimashunoslik. 9 ta darslik, 2 ta monografiya, 15 ta oʻquv qoʻllanma, 10 ta uslubiy qoʻllanma, 4 ta biobibliografik koʻrsatgich, 6 ta lugʻat va 6 ta nemis tilidan oʻzbek tiliga va oʻzbek tilidan nemis tiliga badiiy asarlar tarjimasi muallifi va tarjimoni. 200 dan ortiq chet ellarda va respublikamizda chop etilgan maqola hamda tezislar muallifi. Sh.S.Imyaminova qiyosiy frazeologiya va tarjima nazariyasi va amaliyoti maktabini yaratgan olima. “Yosh tarjimon” toʻgaragi rahbari. U Oʻzbekiston jahon tillari universiteti filologiya sohasi boʻyicha falsafa doktori (PhD) va doktorlik dissertatsiyalarini himoya qiluvchi maxsus Kengash qoshidagi ilmiy seminar aʼzosi va Oʻzbekiston Milliy universitetidagi ilmiy seminar ilmiy kotibi. Oʻzbekistonda nemis tili boʻyicha yagona professor ayol.
Hozirgi kunda kafedrada filologiya fanlari nomzodi, professor (Sh.S.Imyaminova), filologiya fanlari nomzodi, dos.v.b.(Zulxonov M.J.), filologiya fanlari nomzodi, katta oʻqituvchi (Toʻraqulova S.T.), 4 ta katta oʻqituvchi va 10 ta oʻqituvchilar faoliyat koʻrsatmoqdalar.
Nemis filologiya kafedrasi 1962-yildan shu kungacha 1 ta fan doktori, prof. Avazbayev N.A va 10 ta fan nomzodlari (f.f.n. Rashidova D.X., f.f.n. Abduqadirova G.M., f.f.n. Isxakova A.A., f.f.n. Kirshner V.T., N.Yu.Shakirova, Shadijonova Sh.U. (Germaniyada himoya qilishgan), f.f.n. Rezyapova N.F., Sh.S.Imyaminova, S.T.Toʻraqulova va D.T.Ibragimova) tayyorladi. Nemis filologiyasi kafedrasi “Filologiya va tillarni oʻqitish (nemis tili)” va Tarjima nazariyasi va amaliyoti yoʻnalishi boʻyicha proffesional mutaxassislar tayyorlashda ishtirok etadi. Nemis tili va adabiyotidan oʻrta umumtaʼlim va oʻrta maxsus taʼlim yurtlarida, shuningdek ishlab chiqarish va tarjima faoliyati bilan mutanosiblikda olib boriladigan filologiya sohalariga bakalavr mutaxassislar hamda Lingvistika (nemis tili) mutaxassisligi boʻyicha magistratura taʼlim uchun mutaxassislar tayyorlaydi. Bundan tashqari kafedra oʻqituvchilari universitetning ijtimoiy va tabiiy yoʻnalishlar boʻyicha fakultetlar talabalariga nemis tilidan dars beradi.
Nemis filologiyasi kafedrasida ilmiy – tadqiqot ishlari ikki yoʻnalishda olib boriladi:
1) Nemis va oʻzbek tillari frazeologiyasini qiyosiy tadqiqi.
2) Tilda, adabiyotda va madaniyatda hind-yevropa hamda hind-yevropa boʻlmagan tillarda aloqalar. Kafedra ushbu mavzu boʻyicha 1994-yildan 2016-yilgacha Germaniyaning Myunster shahridagi Vilgelm nomidagi Vestfal Universiteti Germanistika instituti bilan ilmiy hamkorlik qilgan.
2003-yil 5-dekabrda Myunster Universitetida (Germaniyada) yuqorida nomlari zikr etilgan univeversitetlar oʻrtasida ilmiy aloqalar boʻyicha 2003-yildan 2006-yilgacha boʻlgan hamkorlik loyihasi imzolandi. 2004-yildan esa ilmiy aloqalar boʻyicha loyiha Germaniya akademik almashinuv xizmati (DAAD) tomonidan “Germanistika institutlarining hamkorligi” (GIP) granti doirasida qoʻllab quvvatlandi. Grant rahbarlari prof. Tomas Tomasek (Myunster) hamda f.f.n., dos. A.A.Isxakova (Toshkent). GIP granti keyinchalik 2004-yildan 2008-yilgacha uzaytirilgan. 2015-yildan to shu kungacha GIP loyihasi davom etib kelmoqda.
5-dekabr 2003-yilda Myunster universiteti (Germaniya) bilan 2003-yildan to 2006-yilgacha boʻlgan yuqorida nomlari zikr etilgan universitetlar oʻrtasida ilmiy xamkorlik xaqida shartnoma imzolandi.
Nemis filologiyasi kafedrasi Myunsterdagi Vestfaliya universitetining Germanistika instituti tomonidan 2000dan ortiq ilmiy va oʻquv adabiyotlari bilan taʼminlandi va oʻquv zali hamda kutubxona tashkil etildi.
Grant doirasida (GIP) VVU olimlari (prof. doktor T. Tomasek, prof. doktor F.Xonemann, doktor E.Noys va prof., doktor D.Kremer) nemis filologiyasi kafedrasi aspirantlarining nomzodlik ishlariga, shuningdek, kurs ishi va bitiruv ishlariga hamda magistrlik dissertatsiyalariga rahbarlik qilishdi.
2004-yil mart oyidan OʻzMUda VVU olimlari tomonidan 13 ta blok seminarlar oʻtkazildi, unda XFF nemis tili boʻlimi hamda Respublikadagi boshqa Oliy oʻquv yurtlari talaba va magistrlari ishtirok etdilar. XFF talabalari hamda Vestfal universitetining doktarontlari (Katya Sheller, Katrin Xyoner, Kristina Rchexak, Lili Tonger-Erk) pedagogik amaliyotlarini oʻtadilar.
Xalqaro grant (GIP) doirasida VVU olimlari (prof. dr. T. Tomasek, prof. dr. F. Xonemann, dr. E. Noys i prof. dr. D. Kremer) nemis filologiya kafedrasi aspirantlarining (Ibragimova D.T., Tyan N.V., Toʻraqulova S.T., Achilova G.) ilmiy tadqiqotlariga va shuningdek, Myunster universiteti Germanistika institutining taniqli olimlari talabalarning kurs, bitiruv malakaviy ishlari va magistrlik dissertatsiyalarga ilmiy raxbarlik qilishdi.
Hamkorlik davrida nemis filologiya boʻlimidan 35 ta talaba va magistrlar Vestfaliya universitetida tahsil olib qaytdilar. Bu davrda Vestfaliya universiteti tomonidan 10 nafar tyutorlar nemis filologiya boʻlimi talabalari bilan amaliy mashgʻulotlar va seminarlar olib bordilar.
Kafedrada talaba amaliyotchilar ayriboshlash ishlari amalga oshiriladi. Vestfaliya universiteti tomonidan yuborilgan nemis talabalari OʻzMU qoshidagi 2 akademik litseyda pedagogik amaliyot oʻtaydilar (hozirgacha 50 dan ortiq talaba amaliyot oʻtadi).
Grant asosida Germaniyaga har yili oʻqish uchun eng yaxshi talaba, magistr oʻqituvchilar malakalarini oshirish uchun boradi. Kafedrada 2003-yildan toʻrtta xalqaro konferensiya oʻtkazildi:
1. 2002-yil 18-19-noyabr. Toshkentda “Tilda, adabiyotda va madaniyatda hind-yevropa hamda hind-yevropa boʻlmagan kontakt” mavzusidagi birinchi xalqaro ilmiy konfenrensiya oʻtkazildi. Konferensiyada 26 ta oʻzbek va nemis olimlari oʻzlarining maʼruzalari bilan qatnashdi.
2. 2003-yil 1-3-dekabr. Myunsterdagi “Tilda, adabiyotda va madaniyatda hind-yevropa hamda hind-yevropa boʻlmagan kontakt” mavzusidagi ikkinchi xalqaro ilmiy konfenrensiya oʻtkazildi.
3. 2007-yil 9-10-yanvar. Toshkentdagi “Tilda, adabiyotda va madaniyatda hind-yevropa hamda tashqi hind-yevropa kontaktida” mavzusidagi uchinchi xalqaro ilmiy konferensiya oʻtkazildi. Unda ilk bor Germaniya hamda Oʻzbekiston olimlaridan tashqari xorijiy filologiya fakulteti nemis tili boʻlimi talabalari ham ishtirok etishdi. Uchinchi xalqaro konferensiyada nemis filologiyasi kafedrasining iqtidorli talaba va magistrlari oʻzining ilmiy-tadqiqot mavzulari bilan ishtirok etishdi. 2009-yil dekabr oyida Toshkentda “Tilda, adabiyotda va madaniyatda hind-yevropa hamda hind - yevropa boʻlmagan kontakt” mavzusidagi toʻrtinchi xalqaro ilmiy konferensiya oʻtkazilishi rejalashtirildi va bu anjuman boʻlib oʻtdi. Ushbu mavzudagi toʻrtinchi xalqaro anjuman 2012-yilning noyabr oyida Toshkentda boʻlib oʻtdi.
2008-yil aprel oyida VVU hamda OʻzMUning DAAD va Germaniyaning Oʻzbekistondagi elchixonasi koʻmagida XFF nemis filologiyasi kafedrasi tarkibida “Germanistika markazi” ochildi.
Barcha oʻtkazilgan ilmiy anjumanlar ilmiy maqolalar toʻplamlarining 4 tasi Germaniyada chop etildi. 2012-yilda oʻtkazilgan ilmiy anjuman maqolalar toʻplami 2016-yilning 10-martida OʻzMU rektoratida GFRning Oʻzbekistondagi elchisi janob Naytxart Xyofer-Vissing ishtirokida mualliflarga tantanali topshirildi.
Nemis filologiyasi boʻlimini tugatgan talabalar respublikaning oliy oʻquv yurtlarida, akademik-litsey, kasb-hunar kollejlarida shuningdek, xalq xoʻjaligining turli tarmoqlarida mehnat qilmoqdalar. Ular orasida chet elda mehnat qilayotgan diplomatlar, davlatning yuqori organlarida xizmat qilayotgan xizmatchilar, huquq tartibot organlari xizmatchilari, oliy oʻquv yurtlari nemis tili oʻqituvchilari bor.
Kafedra oʻqituvchilari DAAD, Gyote institut va boshqa turli seminarlarda qatnashib oʻz malakalarini oshirib kelishmoqda.
Nemis filologiya boʻlimi talabalari respublika va xalqaro miqiyosda nemis tilidan oʻtkaziladigan turli olimpiada, konkurs hamda Myunster universitetining (Germaniya) talabalar almashish dasturida qatnashadilar. Keyingi uch yil ichida talabalar nemis tilidan respublika miqiyosida oʻtkazilgan olimpiadada ikki marta birinchi oʻrinni va Germaniya elchixonasi tomonidan oʻtkazilgan notiqlik sanʼati konkursida nufuzli oʻrinlarni egallashdi. Iqtidorli talabalarga kafedrada alohida eʼtibor beriladi. Kafedra qoshida bugungi kunda “Yosh tarjimon” toʻgaragi ish olib boradi va unga kafedra yetakchi oʻqituvchilaridan f.f.n., dos. Imyaminova Sh.S. va kat.oʻqit. Qoʻchqarova X. rahbarlik qilishadi. Oxirgi yillarida iqtidorli talabalarning 2 ta tarjimalar toʻplami kitobi chop etildi.
Bundan tashqari iqtidorli talabalar Respublika miqiyosida oʻtkaziladigan anjumanlarda oʻzlarining ilmiy raxbarlari bilan ilmiy izlanishlari natijalari toʻgʻrisida yozilgan maqolalari bilan qatnashishadi. Oxirgi 2 yilda kafedraning Novosbirsk Texnika universiteti chet tili kafedrasi bilan hamkorlikda oʻtkazilayotgan xalqaro yosh olimlar anjumanida iqtidorli talabalarimiz oʻzlarining ilmiy maqolalari bilan qatnashmoqdalar. Bu hamkorlik davom etmoqda.
2 .Каfеdrada o’qitilayotgan fanlar
Bakalavr
| Т/р | Fanning nomi | Fanning qisqa tavsifi |
| 60230200 – Tarjima nazariyasi va amaliyoti (nemis tili) 1 kurs | ||
| Oʻzbekiston oʻlkashunosligi | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarga uzoq va porloq yoʻlga qadam qoʻygan Oʻzbekiston Respublikasi va xalqimiz ming yillik tarixini, hozirgi zamon sivilizatsiyasining eng yangi yutuqlarini egallayotgan, Vatanimiz maʼnaviy boyliklarini, anʼanalarini, iqtisodiyoti, madaniyati, fani yutuqlarini, uning bugungi xayoti va rivojlanish istiqbollari masalalarini talabalarimizga oʻrgatib borish va ularni talabalar ongiga singdirishdan iboratdir. | |
| Tarjimashunoslikka kirish | Fanni oʻqitishdan maqsad - tarjimashunoslikning fan sifati, shakllanishi va rivojlanish tendensiyalari, ilk tarjima maktablari, fan rivojiga hissa koʻshgan tarjimashunos olimlar va zamonaviy tarjima maktabi hamda tarjima ravnaqi toʻgʻrisida bilim, koʻnikma va malakaviy shakllantirishdan iborat. | |
| Tarjima amaliyoti koʻnikmalari | Fanni oʻqitishdan maqsad - tarjimashunoslikning fan sifatida shakllanishi va rivojlanish tendensiyalari, umumiy nazariy tushunchalar berish. Til sohasida toʻplangan nazariy bilimlarni tarjimachilikning muayyan turlariga yoʻnaltirish vazifasini bajaradi. Tarjimonlik sohasiga qobiliyati bor yoshlarda dastlabki fundamental tushunchalarni hosil qilish. Oʻrganilayotgan til vositasida tarjimaning nazariy muammolari va ularning amaliy yechimi borasida tarjimashunoslik nuqtai nazaridan tahlil qilish mazkur fan doirasida amalga oshiriladi. | |
| Oʻrganilayotgan til amaliy aspektlari | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarining chet tili boʻyicha bilim va koʻnikmalarini belgilangan meʼyorlarga muvofiq darajaga olib chiqish. Fanning vazifasi talabalarga chet tilini toʻrtta til koʻnikmalarini integrallashgan holda oʻrgatish hamda chet tilidan muloqot tili vositasi sifatida erkin foydalana olishlarini taʼminlashdan iborat. | |
| Ikkinchi xorijiy til | Fanni oʻqitishdan maqsad – ikkinchi chet tilining kommunikativ, lingvistik, sotsiologik, diskursiv, strategik, kasbiy, madaniy koʻnikmalarini tahlil qilishni oʻrgatish va integratsiyalashgan, kommunikativ yondashuvdan foydalanish. | |
| 5120200 – Tarjima nazariyasi va amaliyoti (nemis tili) kurs | ||
| 1 | Mamlakatshunoslik | Fanning oʻqitishdan maqsad - talabalarda tili oʻrganilayotgan mamlakatlar geografiyasi, tarixi, adabiyoti, sanʼati, fan va madaniyati, taʼlim tizimini shuningdek oʻzlarini oʻrab turgan atrof muhit haqidagi maʼlumotlar boʻyicha bilim, koʻnikma va malakalarni hamda sotsio-lingvistik va umum-madaniy kompetensiyalarini shakllantirishdan iborat. Fanning vazifasi - talabalar dunyoqarashini, estetik didini, mustaqil fikrlash qobiliyatini, xotirasini, aqliy mehnat madaniyatini, muloqot madaniyatini, mustaqil bilim olish malaka va koʻnikmalarini rivojlantirishdan iborat. |
| 1 | Tarjimashunoslikka kirish | Fanni oʻqitishdan maqsad - tarjimashunoslikning fan sifatida shakllanishi va rivojlanish tendensiyalari, ilk tarjima maktablari, fan rivojiga hissa qoʻshgan tarjimashunos olimlar va zamonaviy tarjima maktabi hamda tarjima ravnaqi toʻgʻrisida bilim, koʻnikma va malakani shakllantirishdan iborat. Fanning vazifasi - tarjimashunoslik fani, tarjima taraqqiyoti, tarjima ravnaqi va tarjima maktablari hamda zamonaviy tarjima maktablari toʻgʻrisida chuqur va atroflicha bilim berishga qaratilgan. |
| 3 | Tarjima amaliyoti koʻnikmalari | Fanni oʻqitishdan maqsad - tarjimashunoslikning fan sifatida shakllanishi va rivojlanish tendensiyalari, umumiy nazariy tushunchalar berish. Til sohasida toʻplangan nazariy bilimlarni tarjimachilikning muayyan turlariga yoʻnaltirish vazifasini bajaradi. Tarjimonlik sohasiga qobiliyati bor yoshlarda dastlabki fundamental tushunchalarni hosil qilish. Oʻrganilayotgan til vositasida tarjimaning nazariy muammolari va ularning amaliy yechimi borasida tarjimashunoslik nuqtai nazaridan tahlil qilish mazkur fan doirasida amalga oshiriladi. |
| 4 | Oʻrganilayotgan til amaliy aspektlari | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarining chet tili boʻyicha bilim va koʻnikmalarini belgilangan meʼyorlarga muvofiq darajaga olib chiqish. Fanning vazifasi talabalarga chet tilini toʻrtta til koʻnikmalarini integrallashgan holda oʻrgatish hamda chet tilidan muloqot tili vositasi sifatida erkin foydalana olishlarini taʼminlashdan iborat. Fanning asosiy vazifasi - umumeʼtirof etilgan xalqaro meʼyorlarga koʻra talabalarning oʻrganilayotgan chet tilini S1 darajada egallashlari uchun zaruriy til aspektlarini oʻrgatish va muloqot malakalarini rivojlantirishdir. |
| 5 | Tarjima nazariyasi | Fanni oʻqitishdan maqsad - tarjimaning keng jonli amaliyoti bilan bogʻliq boʻlgan qarashlar, nuqtai nazarlar, kuzatishlar, rang-barang tajribalarni ilmiy tanqidiy oʻrganadi, tarjima qoidalari va tamoyillarini, ularning chegaralari, meʼyorlarini talabalarga bayon qilish. Yevropa va Oʻzbekistonda tarjimachilikning rivojlanish tarixi, talabalarni tarjima jarayoni va tarjimadagi asosiy muammolar bilan tanishtirish asosiy maqsad qilib qoʻyilgan. |
| 6 | Ikkinchi xorijiy til | Fanni oʻqitishdan maqsad – ikkinchi chet tilining kommunikativ, lingvistik, sotsiologik, diskursiv, strategik, kasbiy, madaniy koʻnikmalarini tahlil qilishni oʻrgatish va integratsiyalashgan, kommunikativ yondashuvdan foydalanish. |
| 5120200 – Tarjima nazariyasi va amaliyoti (nemis tili) kurs | ||
| 1 | Tarjima nazariyasi | “Tarjima nazariyasi” fani tarjimaning insoniyat faoliyatida tutgan oʻrnini, tarjimaning turlari, tilning oʻzidagi, tillar oʻrtasidagi tarjima, har hil koʻrinishdagi tarjima turlari, ogʻzaki va yozma tarjimalar, adabiy va texnik tarjimalar, adabiyot va maxsus matnlar tarjimalarining xususiyatlari, tarjima nazariyasining tarixi va hozirgi kundagi yoʻnalishlari, prinsiplari, hamda tarjima qilishning leksik, semantik va frazeologik muammolarini hal etishda tarjimashunoslikda muhim oʻrin tutadi. |
| 2 | Asosiy oʻrganilayotgan chet tili | Asosiy oʻrganilayotgan chet tili fani talabalarga chet tilida ogʻzaki nutqni tushunish, oʻz fikrini chet tilida bayon qilish, oʻqish va yozishni oʻrgatish, chet tilida soʻzlashuvchi xalqlarning madaniyatini anglash hamda chet tilida chop etilgan turli autentik materiallarni tushuna olishni oʻrgatishni nazarda tutadi. |
| 3 | Til koʻnikmalari integratsiyasi | Til koʻnikmalari integratsiyasi fani lingvistik kurs hisoblanadi, hamda “Til koʻnikmalari integratsiyasi” va “Ogʻzaki nutq amaliyoti” (tinglash va gapirish) modullarini oʻz ichiga oladi. Mazkur fan til oʻrganishning toʻrt koʻnikmasi: soʻzlashish, tinglab tushunish, oʻqish va yozish buyicha koʻnikmalarni interfaollashgan holda rivojlantirishga xizmat qiladi. Fanni oʻzlashtirish jarayonida talabalarning Yevropa Kengashiiing “Chet tilini egallash umumevropa kompetensiyalari: oʻrganish, oʻqitish va baholash” toʻgʻrisidagi umumeʼtirof etilgan xalqaro meʼyorlari (CEFR) buyicha oʻrgangan chet tillarini kurslar kesimida B1 dan C1 darajagacha amalda qoʻllay olishlari nazarda tutiladi. Mazkur fan 1-4 kurslar davomida ikki modulga: “Til koʻnikmalari integratsiyasi” va “Ogʻzaki nutq amaliyoti” modullariga ajratilgan holda oʻqitiladi. |
| 4 | Stilistika va matn tahriri | Stilistika talabalarni til toʻgʻrisidagi asosiy nazariy tushunchalar, tilning ilmiy bilimlar tizimida tutgan oʻrni bilan tanishtirish, ularga til sathlarining nutqiy muloqot jarayonida kuzatiladigan asosiy qonuniyatlarini oʻrgatishni maqsad qiladi. Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarga tabiiy til mohiyatiga oid bilimlarni egallashga imkoniyat yaratish, ularda tilning ichki tuzilmasi, til qatlamlari va birliklarini ilmiy asosda tadqiq etish koʻnikmalarini shakllantirish, hamda ularning bir-biri bilan oʻzaro munosabatlari toʻgʻrisida tushunchalarga ega boʻlishlarini taʼminlash vazifalarini bajaradi. |
| 5 | Ketma-ket tarjima | Ketma-ket tarjima fanini oʻqitishdan asosiy maqsad – Chet tilini egallashning umumevropa kompetensiyalari: oʻrganish, oʻqitish va baholash (CEFR) toʻgʻrisidagi xalqaro meʼyoriy hujjatlari asosida talabalarning koʻrsatilgan fan boʻyicha olgan bilimlarini aniqlashni nazarda tutadi. Bunda chet tilini oʻqitishning kommunikativ, integrativ va boshqa yondashuvlarini hisobga olib, oʻrganilayotgan tillarda muloqot qilishga tayyorlash, talabalarda chet tilidan ona tiliga va ona tilidan chet tiliga tarjima qilish koʻnikma va malakalarini shakllantirishdan iborat. |
| 6 | Yozma tarjima | Fanni oʻqitishdan maqsad talabalarning yozma tarjima qilish koʻnikmalarini shakllantirish va ularning yozma tarjima sohasidagi tushunchalarini shakllantirishdan iborat. Fanning vazifasi-oʻquv jarayonida zamonaviy tarjima usullarini qoʻllash, tarjima qilinadigan matnlarni asl nusxasi bilan taqqoslab tahlil qilish, tarjima sifatini aniqlash mezonlarini oʻrganish, zamonaviy va anʼanaviy usullarni ajrata olishga qaratilgan. |
| 7 | Leksikologiya va leksikografiya asoslari | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarda hozirgi zamon ingliz tili leksikasining rivojlanish konuniyatlarini ochishga mos boʻlim, koʻnikma va malakalarini shakllantirishdir. Shuningdek, fanning maqsadi talabalarda lingvistik, lingvomadaniy va kommunikativ koʻnikma va malakalarni ingliz tili lugʻat boyligi orqali shakllantirishdan iborat. Fanning vazifasi talabalarga soʻz maʼnosi xususiyatlari, til lugʻat tarkibining asosiy birliklari, soʻzning morfologik, leksik semantik tuzilishi, soʻzlarning yasalishi, frazeologik birikmalar, soʻzlarning kelib chiqishini oʻrgatishdan iborat. |
| 8 | Qiyosiy tipologiya | Fanni oʻqitishdan asosiy maqsad – talabalarga tilshunoslikka oid bilimlarning nazariy asoslari, qiyosiy tipologiya fanining asosiy tushuncha va kategoriyalari, tamoyillarini oʻrgatish, hamda ularni amaliyotga tatbiq etish koʻnikmasini hosil qilishdan iborat. Ushbu maqsadga erishish uchun fan talabalarni nazariy bilimlar, amaliy koʻnikmalar, tilning rivojlanish jarayonlariga uslubiy yondashuv hamda ilmiy dunyoqarashni shakllantirish, toʻplangan nazariy bilimlarni til amaliyotida qoʻllash imkonini beradi |
| 9 | OAV tili | Ommaviy axborot vositasi fani doirasida talabalarga zamonviy mediya, ommaviy axborot vositalar tili va uslubi xaqida tushuncha, til birliklarini OAV tilida ifodasi, OAV til va uslub imkoniyatlaridan foydalanish, soʻz va matn ustida ishlash koʻnikmalari, OAV matnlarning grammatik tuzilishi kabi muhim bilimlar beriladi. Mazkur fanning maqsadi talabalarga kasbiy yoʻnalish doirasida tilning ijtimoiy-madaniy muloqot malakalarini rivojlantirish, xususan oʻrganilayotgan chet tilining funksional shakllari va uslublarini hamda egallangan bilim, koʻnikma, malakalarini kasbiy va ilmiy faoliyatda erkin qoʻllay olishlarini taʼminlashdir. |
| 10 | Xorijiy til (ikkinchi chet tili) | Fanning maqsadi – oʻrganilayotgan ikkinchi chet tilini kommunikativ, lingvistik, sotsiolingvistik, diskursiv, strategik, kasbiy, umummadaniy kompetentlikni integrallashgan yondashuv asosida oʻqitishdan iborat. Kompetentlik, kommunikativ va integrallashgan yondashuvlar xorijiy tilni faol kommunikativ muloqot vositasi sifatida kasbiy faoliyatda amaliy qoʻllay olish tamoyillariga koʻra belgilanadi. |
| 60230100 – Filologiya va tillarni oʻqitish (nemis tili) kurs | ||
| 1 | Tilshunoslikka kirish | Fanni oʼqitishdan maqsad – tilshunoslik fani, uning boʼlimlari, oʼrganish obʼekti, boshqa fanlar bilan aloqasi haqida maʼlumot berish, talabalarni tilshunoslik fanining asosiy tushunchalari, kategoriyalari haqidagi bilimlar bilan taʼminlash, talabalarda olingan bilimlarni amalda qoʼllay olish malakasini shakllantirishdan iborat. |
| Mustaqil taʼlim koʻnikmalari | Fanni oʼqitishdan maqsad – talabalarga oliy taʼlim muassasasida taʼlim olishning oʼziga xos jihatlari, oʼz shaxsiy xususiyatlaridan kelib chiqib, oʼqish va oʼrganish usullarini mustaqil tanlash, taʼlim olishda refleksiyaning ahamiyati, oʼz-oʼzini baholash, bilimlarini takomillashtirish uchun maqsad va kelgusi rejalarni tuza olish borasida kerakli bilimlarni berishdan iborat. | |
| Oʻrganilayotgan til amaliy aspektlari | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarining chet tili boʻyicha bilim va koʻnikmalarini belgilangan meʼyorlarga muvofiq darajaga olib chiqish. Fanning vazifasi talabalarga chet tilini toʻrtta til koʻnikmalarini integrallashgan holda oʻrgatish hamda chet tilidan muloqot tili vositasi sifatida erkin foydalana olishlarini taʼminlashdan iborat. Fanning asosiy vazifasi - umumeʼtirof etilgan xalqaro meʼyorlarga koʻra talabalarning oʻrganilayotgan chet tilini S1 darajada egallashlari uchun zaruriy til aspektlarini oʻrgatish va muloqot malakalarini rivojlantirishdir. | |
| Amaliy fonetika | Fanni oʻkitishdan maqsad — talabalarga kasbiy yoʻnalish doirasida tilning ogʻzaki na yozma shakllarini oʻrgatish, ularning ijtimoiy-madaniy muloqot malakalarini rivojlantirish, xususan oʻrganilayotgan chet tilining funksional shakllari va uslublarini, til toʻgʻrisidagi amaliy va nazariy bilimlarini takomillashtirish hamda egallangan bilim, koʻnikma, malakalarini kasbiy va ilmiy faoliyatda erkin qoʻllay olishlarini taʼminlashdan iborat. | |
| Kommunikativ grammatika | Fanni oʻqitishdan maqsad - talabalarga kasbiy yoʻnalish doirasida tilning grammatikasi toʻgʻrisidagi amaliy va nazariy bilimlarini takomillashtirish hamda egallangan bilim, koʻnikma, malakalarini kasbiy faoliyatda erkin qoʻllay olishlarini taʼminlashdir. | |
| Adabiyotshunoslikka kirish | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalar “Adabiyotshunoslikka kirish” fani buyicha adabiyotning moxiyati, xususiyatlari, tarakkiyoti yullari, adabiy asar va adabiy xodisalar xakida bilim berish va adabiy tahlil kunikmalarini xosil qilish. | |
| Ikkinchi xorijiy til | Fanni oʻqitishdan maqsad – ikkinchi chet tilining kommunikativ, lingvistik, sotsiologik, diskursiv, strategik, kasbiy, madaniy koʻnikmalarini tahlil qilishni oʻrgatish va integratsiyalashgan, kommunikativ yondashuvdan foydalanish. | |
| 5120100 – Filologiya va tillarni oʻqitish (nemis tili) kurs | ||
| 1 | Oʻrganilayotgan til amaliy aspektlari | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarining chet tili boʻyicha bilim va koʻnikmalarini belgilangan meʼyorlarga muvofiq darajaga olib chiqish. Fanning vazifasi talabalarga chet tilini toʻrtta til koʻnikmalarini integrallashgan holda oʻrgatish hamda chet tilidan muloqot tili vositasi sifatida erkin foydalana olishlarini taʼminlashdan iborat. Fanning asosiy vazifasi - umumeʼtirof etilgan xalqaro meʼyorlarga koʻra talabalarning oʻrganilayotgan chet tilini S1 darajada egallashlari uchun zaruriy til aspektlarini oʻrgatish va muloqot malakalarini rivojlantirishdir. |
| 2 | Madaniyatlararo muloqot | Fanni oʻqitishning maqsadi – inson hayotining barcha jabhalarini, shu jumladan uning kommunikativ faoliyatini qamrab oluvchi tizim sifatida madaniyat gʻoyasini shakllantirish. Fanni oʻqitishning vazifalari – madaniyatlarning har xil turlari va ularning asosiy xususiyatlari, odamlarning kommunikativ xatti-harakatlariga taʼsir etuvchi madaniy omillar toʻgʻrisida bilimlarga ega boʻlish; madaniyat nuqtai nazaridan kommunikativ xatti-harakatlardagi tafovutlarni tahlil qilish, boshqa madaniyatlarga xos boʻlgan aloqa strategiyasi va taktikasining mahoratini rivojlantirish, maʼlum bir madaniyatlararo kommunikativ kompetensiyani rivojlantirish. |
| Mamlakatshunoslik | Fanning oʻqitishdan maqsad - talabalarda tili oʻrganilayotgan mamlakatlar geografiyasi, tarixi, adabiyoti, sanʼati, fan va madaniyati, taʼlim tizimini shuningdek oʻzlarini oʻrab turgan atrof muhit haqidagi maʼlumotlar boʻyicha bilim, koʻnikma va malakalarni hamda sotsio-lingvistik va umum-madaniy kompetensiyalarini shakllantirishdan iborat. Fanning vazifasi - talabalar dunyoqarashini, estetik didini, mustaqil fikrlash qobiliyatini, xotirasini, aqliy mehnat madaniyatini, muloqot madaniyatini, mustaqil bilim olish malaka va koʻnikmalarini rivojlantirishdan iborat. | |
| Oʻzbekiston oʻlkashunosligi | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarga uzoq va porloq yoʻlga qadam qoʻygan, milliy istiqlolga erishgan, oʻz taqdiri va oʻz taraqqiyoti yoʻlini oʻzi belgilab olgan jonajon Vatanimiz, Oʻzbekiston Respublikasi va xalqimiz ming yillik tarixini, hozirgi zamon sivilizatsiyasining eng yangi yutuqlarini egallayotgan, Vatanimiz maʼnaviy boyliklarini, anʼanalarini, iqtisodiyoti, madaniyati, fani yutuqlarini, uning bugungi xayoti va rivojlanish istiqbollari masalalarini talabalarimizga oʻrgatib borish va ularni talabalar ongiga singdirishdan iboratdir. | |
| Ommaviy axborot vositalari tili | Fanini oʻqitishdan maqsad -talabalarda zamonaviy mediya, ommaviy axborot vositasitili va uslubi xaqida tushuncha xosil qilish, ularda OAV va mediamatnlarning grammatik tuzilishi, ularning leksik-semantik va morfologik-sintaktik xususiyatlarini taxlil qilish boʻyicha koʻnikmalarni shakllantirishdan iborat. | |
| Leksikologiya | Leksikologiya fanining vazifasi zamonaviy nemis tilini hayotning turli jabhalarida qoʻllashni bilish, bugungi kunda tilning asosiy birligi boʻlgan soʻz, nemis tilining lugʻat tarkibi, uning rivojlanish jarayonlari va uning frazeologik fondi xaqida olimlarning nazariyalari hamda konsepsiyalari bilan talabalarni tanishtirish, amaliy jihatdan tilning lugʻat tarkibi jamiyat hayoti bilan chambarchas bogʻliq ekanligi va bugungi kunda hayotning barcha jabhalarida roʻy berayotgan va tilning lugʻat tarkibida aks etayotgan oʻzgarishlarni oʻrganishni, yangi soʻz va iboralar paydo boʻlishi, bir qator soʻz va iboralar faol qoʻllanishdan chiqishi va soʻz maʼnolari oʻzgarib borishi toʻgʻrisida bilimlarni shakllantirish, bu xaqda toʻla maʼlumot bera olish bilim, koʻnikmalarga ega boʻlishni taʼminlashdir. | |
| Ikkinchi xorijiy til | Fanni oʻqitishdan maqsad – ikkinchi chet tilining kommunikativ, lingvistik, sotsiologik, diskursiv, strategik, kasbiy, madaniy koʻnikmalarini tahlil qilishni oʻrgatish va integratsiyalashgan, kommunikativ yondashuvdan foydalanish. | |
| 5120100 – Filologiya va tillarni oʻqitish (nemis tili) kurs | ||
| 1 | Adabiyotshunoslik va jahon adabiyoti | Chet tilida badiiy adabiyotni oʻqkish va mazmunini anglash, chop etilgan badiiy asarlar, davriy matbuot nashrlarida bu soha boʻyicha bayon etilgan asosiy vokea-hodisalar toʻgʻrisida oʻqib, maʼlumotga ega bulish hamda ularni ogʻzaki soʻzlab berish, mazmunini yozma bayon etish kabi fan doirasida oʻrganiladigan masalalar talabalarning kelajakdagi kasbiy faoliyatlarida katta ahamiyat kasb etadi. Ushbu fandan oʻtiladigan maʼruza, seminar mashgʻulotlarida matn bilan ishlash asosida talabalarning nutqiy malakasini oshirish orqali turli xil nutq uslublarini egallash imkoniyati yaratiladi. Mashgʻulotlarda asosiy eʼtibor kommunikativ yondashuvga qaratiladi. |
| 2 | Ogʻzaki nutq koʻnikmalari | Ogʻzaki nutq koʻnikmalari fani talabalarga chet tilida ogʻzaki nutqni tushunish, oʻz fikrini chet tilida bayon qilish nazarda tutadi. Mazkur fan doirasida talabalar Yevropa Kengashining “Chet tilini egallash umumevropa kompetensiyalari: oʻrganish, oʻqitish va baholash” toʻgʻrisidagi umumeʼtirof etilgan xalqaro meʼyorlari (CEFR) ga koʻra kurslar kesimida B1-C1 darajaga mos keladigan til materiallarini tushunish va oʻz fikrlarini ogʻzaki ravishda ifoda etishni oʻrganadilar. |
| 3 | Oʻqish va yozma nutq koʻnikmalari | Oʻqish va yozma nutq koʻnikmalari fani talabalarga oʻrganilayotgan chet tilida oʻqish va yozish mahoratini oʻrgatishni nazarda tutadi. Mazkur fan doirasida talabalar Yevropa Kengashining “Chet tilini egallash umumevropa kompetensiyalari: oʻrganish, oʻqitish va baholash” toʻgʻrisidagi umumeʼtirof etilgan xalqaro meʼyorlari (CEFR) ga koʻra kurslar kesimida B1 – C1 darajaga mos keladigan til materiallarini tushunish, mazmunini tahlil qilish, mavzularga oid turli matn turlarini oʻqib, tinglab mazmunini tushunishlari va oʻz fikrlarini yozma ravishda ifoda etishni oʻrganadilar. |
| 4 | Tinglab tushunish kompetensiyasi | Mazkur fanning maqsadi talabalarga kasbiy yoʻnalish doirasida tilning ogʻzaki shakllarini oʻrgatish, ularning ijtimoiy-madaniy muloqot malakalarini rivojlantirish, xususan oʻrganilayotgan chet tilining funksional shakllari va uslublarini, til toʻgʻrisidagi amaliy va nazariy bilimlarini takomillashtirish hamda egallangan bilim, koʻnikma, malakalarini kasbiy va ilmiy faoliyatda erkin qoʻllay olishlarini taʼminlashdir. |
| 5 | OAV tili | OAV tili fani talabalarga chet tilida ommaviy axborot vositalarini va uslubini tushunish, OAV til va uslub ikoniyatlaridan foydalanish, oʻz fikrini chet tilida bayon qilish, tili urganilayotgan va chet tilida soʻzlashuvchi xalqlarning madaniyatini anglash hamda chet tilida chop etilgan turli matbuot manbaalaridagi autentik materiallarni tinglab tushuna olishni oʻrgatishni nazarda tugadi. |
| 6 | Nutq madaniyati | Fanni oʻqitishdan maqsad - talabalarga nutq madaniyatini oʻrganish tarixiga oid maʼlumotlar, madaniy nutq, unga qoʻyiladigan talablar xaqida toʻla maʼlumot berish, nutqning asosiy sifatlari (toʻgʻriligi, aniqligi, tozaligi mantiqiyligi, taʼsirchanligi, maqsadga muvofiqligi) toʻgʻrisida maʼlumot berish, olingan nazariy bilimlar asosida adabiy nutq malakalarini shakllantirish. “Nutq madaniyati” fanini oʻqitishda talabalarning oʻzbek tilshunosligi, falsafa, mantiq kabi fanlardan egallagan bilimlariga asoslanadi. |
| 7 | Chet tillarni oʻqitish metodikasi | Tillar oʻqitish metodikasi va taʼlim texnologiyalari fani ixtisoslik fani sanalib, u talabalarni ham nazariy, ham amaliy jihatdan oliy va oʻrta taʼlim muassasalari oʻqituvchisini kasbiy faoliyatga tayyorlaydi. Fanning dolzarbligi oʻqituvchi faoliyati uchun birlamchi hisoblangan pedagogik koʻnikma va mahoratning shakllanish zaruriyati bilan belgilanadi. |
| 8 | Leksikologiya | Leksikologiya lingvistikaning asosiy boʻlimi boʻlib, u tilning lugʻat tarkibi, til birliklarining semantik xususiyatlari, frazeologik birikmalari, soʻz yasash usullari, til lugʻat tarkibining etimologiyasi, lugʻatshunoslik, til variantlari, shevalari va shunga oʻxshash dolzarb muammolarni har tomonlama oʻrganib, oʻrganilayotgan tildagi soʻzlarning xususiyatlari va qonuniyatlarini yoritib beradi. |
| 9 | Stilistika | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarga tabiiy til mohiyatiga oid bilimlarni egallashga imkoniyat yaratish, ularda tilning ichki tuzilmasi, til qatlamlari va birliklarini ilmiy asosda tadqiq etish koʻnikmalarini shakllantirish, hamda ularning bir-biri bilan oʻzaro munosabatlari toʻgʻrisida tushunchalarga ega boʻlishlarini taʼminlash vazifalarini bajaradi. |
| 10 | Til birliklari semantikasi | Fanni oʻqitishdan maqsad - lingvistik terminologiya mohiyatini tushungan holda va nazariy bilimlarni chet tillarini amaliy oʻrganish jarayonida qoʻllay olish koʻnikmalarini shakllantirishdan iborat. Fanning asosiy vazifalari - talabalarga tilning semantik tizimliligi toʻgʻrisida aniq tasavvur berish; talabalarni soʻzning maʼnosini uning tarixiy rivojlanishi natijasi sifatida koʻrib chiqishga oʻrgatish; talabalarni paradigmatika va sintagmatikadagi til birliklari semantikasini aniqlashga, soʻzlarni semantik xususiyatlari boʻyicha tasniflashga oʻrgatish; talabalarni semantik tadqiqot muammolari, zamonaviy semantik tadqiqot usullari va yondashuvlari bilan tanishtirishdan iborat. |
| 11 | Nemis tili darslarida vazifalar va mashqlar | Nemis tili darslarida vazifalar va mashqlar fani oʻqitishdan maqsad – talabani chet til oʻqituvchisi kasbiy faoliyatiga nazariy hamda amaliy jihatdan tayyorlashdan iborat. Zamonaviy metodikaning asosiy muammolari bilan tanishtirish, darsni tashkillashtirishda oʻquvchilarning bilim saviyasiga, qiziqishiga oid vazifalar va mashqlar tanlashni talabalarga oʻrgatish fanining asosiy vazifasi sanaladi. |
| 12 | Oʻquv va media materiallaridan foydalanish | Oʻquv va media materiallaridan foydalanish fanini oʻqitishdan maqsad – talabani chet til oʻqituvchisi kasbiy faoliyatiga nazariy hamda amaliy jihatdan tayyorlashdan iborat. Zamonaviy metodikaning asosiy muammolari bilan tanishtirish, oʻquv mashgʻulotlarida oʻquvchilarning bilim saviyasiga, qiziqishiga oid oʻquv va media materiallarini tanlashni va dars jarayonida ulardan unumli foydalanishni talabalarga oʻrgatish fanining asosiy vazifasi sanaladi. |
| 13 | Xorijiy til (Ikkinchi xorijiy til) | Fanning maqsadi – oʻrganilayotgan ikkinchi chet tilini kommunikativ, lingvistik, sotsiolingvistik, diskursiv, strategik, kasbiy, umummadaniy kompetentlikni integrallashgan yondashuv asosida oʻqitishdan iborat. Kompetentlik, kommunikativ va integrallashgan yondashuvlar xorijiy tilni faol kommunikativ muloqot vositasi sifatida kasbiy faoliyatda amaliy qoʻllay olish tamoyillariga koʻra belgilanadi |
| 5120100 – Filologiya va tillarni oʻqitish (nemis tili) kurs | ||
| 1 | Asosiy oʻrganilayotgan chet tili | Mazkur fanning maqsadi talabalarga kasbiy yoʻnalish doirasida tilning ogʻzaki va yozma shakllarini oʻrgatish, ularning ijtimoiy-madaniy muloqot malakalarini rivojlantirish, xususan oʻrganilayotgan chet tilining funksional shakllari va uslublarini, til toʻgʻrisidagi amaliy va nazariy bilimlarini takomillashtirish hamda egallangan bilim, koʻnikma, malakalarini kasbiy va ilmiy faoliyatda erkin qoʻllay olishlarini taʼminlashdir. |
| 2 | Tilshunoslik | Tilshunoslik fanining asosiy maqsadi tilshunoslik fani, uning boʻlimlari, oʻrganish obyekti, boshqa fanlar bilan aloqasi haqida maʼlumot berish, talabalarni tilshunoslik fanining asosiy tushunchalari, kategoriyalari haqidagi bilimlar bilan qurollantirish, talabalarda olingan bilimlarni amalda qoʻllay olish malakasini shakllantirish kabi vazifalarni hal etishni taqozo qiladi. |
| 3 | Tili oʻrganilayotgan mamlakatlar adabiyoti | Fanning maqsadi - talabalarni nemis adabiyoti namoyandalari va ularning asarlari bilan tanishtirish jarayonida klassik namunalarni tahlil qilish, ulardagi nazariy va amaliy bilimlarini shakllantirish, taʼlimiy -tarbiyaviy va badiiy- estetik ruxni tarbiyalashni oʻz oldiga maqsad qilib qoʻyadi. |
| 4 | Oʻrganilayotgan til nazariy aspektlari | Oʻrganilayotgan til nazariy aspektlari Nazariy fonetika, Nazariy grammatika, Leksikologiya, Oʻrganilayotgan til tarixi, Stilistika, Qiyosiy tipologiya xususiyatlari kabi nazariy fanlarni oʻz ichiga oladi. Oʻrganilayotgan til nazariy aspektlari tilning jihatlari, tilning grammatik strukurasi (tuzilishi), tilning lugʻat tarkibi, til birliklarning shakllanishi va rivojlanishining umumiy qonuniyatlari til variantlari, shevalarning funksional jihatlari va shuna oʻxshash dolzarb muammolari har tamonlama oʻrganib, oʻrganilayotgan tildagi soʻzlarning tarixi, maʼno oʻzgarishi turlari xususiyatlari va tillar tarihi davrlari hamda til taraqqiyotining qonuniyatlarini yoritib beradi. |
| 5 | Qiyosiy tipologiya | Fanni oʻqitishdan asosiy maqsad – talabalarga tilshunoslikka oid bilimlarning nazariy asoslari, qiyosiy tipologiya fanining asosiy tushuncha va kategoriyalari, tamoyillarini oʻrgatish, hamda ularni amaliyotga tatbiq etish koʻnikmasini hosil qilishdan iborat. |
| 6 | Tarjima nazariyasi va amaliyoti | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarga chet tilidan ona tiliga va ona tilidan chet tiliga tarjima qilishning nazariy va amaliy jihatlarini oʻrgatish, yozma va ogʻzaki tarjima amaliyoti boʻyicha bilim, koʻnikma va malakalarni shakllantirishdan iborat. |
| 7 | Adabiyotshunoslik | Fanning asosiy maqsadi talabaga adabiyotshunoslik boʻyicha bilim berish boʻlib, unda badiiy asar mohiyati va ijod psixologiyasi, adabiy tur va janrlar, badiiy asarning shakli va mazmuni, poetik nutq, uslub va shu kabi bir qator nazariy qonuniyatlarni aniq badiiy asarlarga tatbiq etgan holda oʻrgatishdan iboratdir |
| 8 | Darsni rejalashtirish | Dars rejalashtrish fani oʻqitishdan maqsad – talabani chet til oʻqituvchisi kasbiy faoliyatiga amaliy jihatdan tayyorlashdan iborat. Zamonaviy metodikaning asosiy muammolari bilan tanishtirish, darsni rejalashtirish va tashkillashtirishda oʻquvchilarning bilim saviyasiga, qiziqishiga, mavzularning dolzarbligini va oʻquvchilarning imkoniyatlarini inobatga olgan xolda darsni rejalashtirishni talabalarga oʻrgatish fanining asosiy vazifasi sanaladi. |
| 9 | Frazeologiya va frazeografiyaning dolzarb muammolari | Frazeologiya va frazeografiyaning dolzarb muammolari maxsus kursini oʻqitishdan maqsad – talabalarga Frazeologiyaning dolzarb muammolari maxsus kursining oʻrganish obyekti boʻlgan tilshunoslikning oʻz ichiga olgan frazeologiya boʻlimi nemis tilining lugʻat tarkibining asosi uning frazeologik fondi toʻgʻrisida maʼlumot berishdan iboratdir. Tilning lugʻat tarkibini frazeologizmlar xisobiga boyib borishi jamiyat hayoti bilan chambarchas bogʻliqdir. |
| 10 | Xorijiy til (ikkinchi chet tili) | Fanning maqsadi – oʻrganilayotgan ikkinchi chet tilini kommunikativ, lingvistik, sotsiolingvistik, diskursiv, strategik, kasbiy, umummadaniy kompetentlikni integrallashgan yondashuv asosida oʻqitishdan iborat. Kompetentlik, kommunikativ va integrallashgan yondashuvlar xorijiy tilni faol kommunikativ muloqot vositasi sifatida kasbiy faoliyatda amaliy qoʻllay olish tamoyillariga koʻra belgilanadi. |
2. Kafedrada o‘qitilayotgan fanlar
Magistratura
| Т/р | Fanning nomi | Fanning qisqa tavsifi |
| 70230101 – Lingvistika (nemis tili) 1-kurs | ||
| 1 | Zamonaviy lingvistika | Fanni oʻqitishdan maqsad – magistrlarga lingvistik tahlil metodlari hamda ularga oid zarur termin va tushunchalar, shuningdek, mazkur metodlarning yaratilishi, ularning taraqqiyot bosqichlari, asoschilari hamda ilmiy tushunchalarning ilmiy mohiyatini oʻrgatishdan iborat. Fanning vazifasi - talabalarga umumiy tilshunoslikning zamonaviy yoʻnalishlari talqinida chogʻishtirma metodologiyasini qoʻllanilishi hamda ularni amaliyotda tatbiq etish koʻnikmasini hosil qilishdan iborat. |
| 2 | Chogʻishtirma tilshunoslik | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarda chogʻishtirma tilshunoslikka oid bilimlarining nazariy asoslarini, uning asosiy tushuncha va terminologik apparatini, kategoriyalash muammolarini, chogʻishtirma metodikasi va tamoyillarini oʻrgatishdan iborat. |
| 3 | Lingvistik tahlil metodlari | Fanni oʻqitishdan maqsad - magistrlarga lingvistik tahlil metodlari hamda ularga oid zarur termin va tushunchalar, shuningdek, mazkur metodlarning yaratilishi, ularning taraqqiyot bosqichlari, asoschilari hamda ilmiy tushunchalarning ilmiy mohiyatini oʻrgatishdan iborat. Fanning vazifasi - talabalarga umumiy tilshunoslikning zamonaviy yoʻnalishlari talqinida lingvistik tahdil metodlari qoʻllanilishi hamda ularni amaliyotda tatbiq etish koʻnikmasini hosil qilishdan iborat. |
| 4 | Mutaxassislik tanlov fani 1: Matn lingvistika | Fanning maqsadi – magistrantlarda matn lingvistikasi metodologik, tamoyillari, bazaviy muammolari va asosiy tushunchalari boʻyicha mutaxassislik profiliga mos ilmiy bilim, koʻnikma va malakalarni shakllantirish va takomillashtirish, hamda matn lingvistikai sohasida ilmiy tadqiqot olib borish koʻnikmalarini rivojlantirish. |
| 5 | Mutaxassislik tanlov fani 1: Lingvokulturologiya asoslari | Fanni oʻqitishdan maqsad – magistrantlarda lingvokulturologiyaning metodologik prinsiplari, dolzarb muammolari va asosiy tushunchalari boʻyicha mutaxassislik profiliga mos ilmiy bilim, koʻnikma va malakalarni shakllantirish va takomillashtirish hamda zamonaviy lingvistik yoʻnalishlari sohasida ilmiy tadqiqot olib borish koʻnikmalarini rivojlantirishdan iborat. |
| 6 | Mutaxassislik tanlov fani 2: Leksikografiya asoslari | Fanni oʻqitishdan maqsad – magistrantlarda leksikografiyaning metodologik prinsiplari, dolzarb muammolari va asosiy tushunchalari boʻyicha mutaxassislik profiliga mos ilmiy bilim, koʻnikma va malakalarni shakllantirish va takomillashtirish hamda zamonaviy lingvistik yoʻnalishlari sohasida ilmiy tadqiqot olib borish koʻnikmalarini rivojlantirishdan iborat. |
| 7 | Mutaxassislik tanlov fani 2: Qiyosiy frazeologiyaning dolzarb muammolari | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarda qiyosiy frazeologiyaga oid bilimlarining nazariy asoslarini, uning asosiy tushuncha va terminologik apparatini, kategoriyalash muammolarini, chogʻishtirma metodikasi va tamoyillarini oʻrgatishdan iborat. Fanning vazifasi - talabalarga frazeologiyaning zamonaviy yoʻnalishlari talqinida chogʻishtirma metodologiyasini qoʻllanilishi hamda ularni amaliyotda tatbiq etish koʻnikmasini hosil qilishdan iborat. |
| 8 | Mutaxassislik tanlov fani 3: Semantika | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarda til toʻgʻrisidagi asosiy nazariy tushunchalar, chet tilini oʻrganishning uslub va yondashuvlari, tilning ilmiy bilimlar tizimida tutgan oʻrni bilan tanishtirish, ularga til sathlarining nutqiy muloqot jarayonida kuzatiladigan asosiy qonuniyatlarini oʻrgatishdan iborat. |
| 9 | Mutaxassislik tanlov fani 3: Psixolingvistika asoslari | Fanni oʻqitishdan maqsad – talabalarda til toʻgʻrisidagi asosiy nazariy tushunchalar, chet tilini oʻrganishning uslub va yondashuvlari, tilning ilmiy bilimlar tizimida tutgan oʻrni bilan tanishtirish, ularga til sathlarining nutqiy muloqot jarayonida kuzatiladigan asosiy qonuniyatlarini oʻrgatishdan iborat. |
| 5А 120102 – Lingvistika (nemis tili) 2-kurs | ||
| 1 | Mutaxassislik tanlov fani 4: Korpus lingvistika | Fanni oʻqitishdan maqsad – magistrantlarda korpus tilshunosligi tushunchalari bilan tanishtirish, korpus texnologiyalar asoslarini oʻrgatish, korpuslar bilan ishlash texnologiyalarini egallashdan iborat. |
| 2 | Mutaxassislik tanlov fani 4: Maxsus fanlarni oʻqitish metodikasi | Ushbu fanning maqsadi magistrantlarni oliy taʼlim tizimida maxsus fanlarni oʻqitish metodikasi, metodologiyasi, nazariy va amaliy asoslari, ularning kelgusidagi pedagogik va ilmiy-tadqiqot faoliyati uchun zarur boʻladigan zamonaviy pedagogik va psixologik bilimlar bilan tanishtirish |
| 3 | Mutaxassislik tanlov fani 5: Sotsiolongistika | Fanni oʻqitishdan maqsad – magistrlarda sotsiolingistikaning metodologik prinsiplari, dolzarb muammolari va asosiy tushunchalari boʻyicha mutaxassislikka oid ilmiy bilim, koʻnikma va malakalarni shakllantirish va takomillashtirish hamda zamonaviy lingvistik yoʻnalishlari sohasida ilmiy tadqiqot olib borish koʻnikmalarini rivojlantirish. |
| 4 | Mutaxassislik tanlov fani 5: Pragmalingvistika | Fanni oʻqitishdan maqsad – magistrantlarda pragmalingvistikaning asosiy muammolari boʻyicha tayanch ilmiy bilimlar berish va pragmalingvistikaning dolzarb muammolari va asosiy tushunchalari boʻyicha mutaxassislikka mos ilmiy bilim, koʻnikma va malakalarni shakllantirish va takomillashtirish hamda zamonaviy lingvistik yoʻnalishlari sohasida ilmiy tadqiqot olib borish koʻnikmalarini rivojlantirishdan iborat. |
3. Tadqiqotchilar va ilmiy ishlar to‘g‘risida
| № | Tadqiqotchi professor-o‘qituvchining F.I.Sh | Ilmiy darajasi, unvoni | Dissertatsiya ishi mavzusi | |||
| 1 | Imyaminova Shuhratxon Salijanovna | f.f.n., professor | Bo’g’in hosil bo’lishining lingvistik va statistik tadqiqi (ko’p bo’g’inli so’zlar misolida) | |||
| 2 | Yakubov Sadirjon Bakiyevich | f.f.n., dotsent | O’zbekiston va Germaniya adabiy, madaniy, siyosiy va iqtisodiy aloqalari(1960-1975) | |||
| 3 | Zulxonov Mustafo Jurayevich | f.f.n., dot.v.b. | Turli tizimdagi tillarda so’z oxiridagi ikki fonemali undosh birikmalarning linvostatistik tahlili (nemis va o’zbek tillari materiali asosida) | |||
| Tasdiqlangan dissertasiya mavzulari | ||||||
| 10 | Tyan Natalya Viktorovna | katta o’qituvchi | German-skiv leksik izoglosslari, O’zMU kengashining 2021-yil 29-oktabridagi 4-son yig’ilishi qarori | |||
| 11 | Umirzoqova Fotima Irisbayevna | katta o’qituvchi | O’zbek va nemis tillaridagi (tafakkur) semali birliklarning semantik, sintagmatik tadqiqi | |||
| 12 | Zoirov Alisher Abdugapporovich | o’qituvchi | Nemis va o’zbek tillarida “zamon” konseptining kommunikativ-kognitiv xususiyatlari | |||
| Magistrlik dissertasiyalari mavzulari | ||||||
| 70230101 – Lingvistika (nemis tili) 1-kurs | ||||||
| 1 | Yusupova Iroda Yusupovna | magistrant | Nemis tilida “Ayol” konseptiga oid frazeologik birliklar semantikasi | |||
| 2 | Rizayeva Manzura Numon qizi | magistrant | Nemis tilida metonimiyaga asoslangan frazeologizmlar | |||
| 3 | Jo’ramirzayev Iqboljon Soxibjon o’g’li | magistrant | Nemis tilida zoonomik frazeologik birliklarning lingvokulturologik va pragmatik aspekti | |||
| 4 | Mansurova Shahlo Odilbekovna | magistrant | Nemis tilida frazeologizmlarning semantik va pragmatik tadqiqi | |||
| 5 | Ahmedova Gulira’no Ibragim qizi | magistrant | Nemis tilida pul munosabatlari bilan bog’liq frazeologizmlarning xususiyati | |||
| 6 | Ilyosov Alisher Ne’matullayevich | magistrant | Nemis tilida gazeta va publisistik matnlardagi komizmlarda til vositalarining berilishi | |||
| 7 | Asilxonova Irodaxon Nuriddinxo’ja qizi | magistrant | Стилистические аспекы функционирование характерологической лексики в современном немецком языке | |||
| 8 | Kaxorova Munisa Tulkinovna | magistrant | Nemis tilida somantik frazeologizmlarning lingvokognitiv aspekti | |||
| 9 | Sodiqov Tolibjon O’rolboy o’g’li | magistrant | Nemis tilidagi frazeologizmlarning lingvo-stranavik aspekti | |||
| 10 | Ergasheva Gulshan Sadriddin qizi | magistrant | Nemis tilida insonning intellektual salohiyatini aks ettiruvchi frazeologizmlar | |||
| 5А 120102 – Lingvistika (nemis tili) 2-kurs | ||||||
| 1 | Ergasheva Zuhra Qahramon qizi | magistrant | Nemis tilida frazeologik antroponimlar va ularning struktur – semantik xususiyatlarining tadqiqi | |||
| 2 | Primqulova Pokiza Shuxrat qizi | magistrant | Nemis tilida konseptual metaforaning xususiyatlari | |||
| 3 | Nurqulov Javlon Rashid oʻgʻli | magistrant | Hozirgi zamon nemis tili siyosiy diskursida evfemizmlarning struktural, semantik va pragmatik aspekti | |||
| 4 | Ernazarov Uchqun Abdixalilovich | magistrant | Hozirgi nemis ommaviy axborot vositalarida frazemalarning semantik tadqiqi | |||
| 5 | Matxaliqova Nilufar Shukurillayevna | magistrant | Nemis tilida frazeologik sinonimiya va uning struktrual -semantik tadqiqi | |||
| 6 | Karimova Ozoda Norbek qizi | magistrant | Nemis tilida idiomalarning lingvomadaniy xususiyatlari | |||
| 7 | Saidzokirov Ahmadshoh Amrumiyayevich | magistrant | Nemis tilida kinoya va pichingni ifodalovchi soʻzlarning lingvomadaniy xususiyatlari | |||
| 8 | Zaripova Ziyodajon Rustam qizi | magistrant | Nemis tilidagi anekdotlarning lingvomadaniy xususiyatlari tadqiqi | |||
| 9 | Jabborova Dilobar Abdiqodir qizi | magistrant | Nemis tilida “schön (hübsch)”- goʻzallik konseptining kognitiv metaforik va lingvokognitiv tadqiqi | |||
| 10 | Roʻziyeva Xadicha Nusratullayevna | magistrant | Nemis tilida “Hand” komponentli frazeologizmlarning kognitiv xususiyati | |||
| 11 | Umarova Kamola Murodillayevna | magistrant | Nemis tilida frazeologik antonim va uning struktural va semantik tadqiqi | |||
| 12 | Nekmurodova Dildora Ixtiyorovna | magistrant | Nemischa-oʻzbekcha lugʻat tuzishning nazariy va amaliy asoslari tadqiqi | |||
| 13 | Hamrayeva Muattar Azimjanovna | magistrant | Nemis tilidagi badiiy asarlarda frazeologizmlarning struktural semantik tadqiqi | |||
4 Mahalliy va xorijiy hamkorlar haqida ma'lumot
| т\р | Xorijiy/mahalliy universitet nomi | Shartnoma yoki memorandum imzolangan sana | Universitet bilan aloqa olib boradigan mas'ul shaxsning ismi sharifi va tel raqami | Shartnoma muddati |
| 1 | Gyote Instituti | 13.12.2021 | Germaniyaning Gyote Instituti direktori Yan Helfer | 2 yillik |
| 2 | Toshkent viloyati Ohangaron tuman XTB ga qarashli 42-sonli maktab | 15.09.2021 | 42-sonli maktab direktori Sh. Xidirboyev +998(71) 252 43 59 | 10 yillik |
| 3 | Toshkent shahridagi Gyote nomidagi 60-ixtisoslashgan umumta’lim maktabi | 25.10.2021 | Toshkent shahridagi Gyote nomidagi 60-ixtisoslashgan umumta’lim maktabi direktori T.P. Nekrasova +998 (71) 252 34 59 | 10 yillik |
5. Kafedra tarkibi
| № | Фамилия исми шарифи | Электрон почта |
| 1. | Imyaminova Shuxratxon Salijanovna | rumrreich@mail.ru |
| 2. | Yakubov Sadirjon Bakiyevich | sadirjan.yakubov1@gamil.com |
| 3. | Zulxonov Mustafo Jurayevich | mustafozulxonov@gmail.com |
| 4. | Umirzakova Fotima Irisbayevna | umirzakova_f@mail.ru |
| 5. | Boʻribayeva Sharofat Abduraxmanovna | sharofat-74@mail.ru |
| 6. | Tyan Natalya Viktorovna | nat_tyan@mail.ru |
| 7. | Narmatova Ayjan Polatovna | naramatova_1982@mail.ru |
| 8. | Hafizov Gʻayrat Abduhakimovich | gayrat.khafizov@mail.ru |
| 9. | Achilova Nilufar Mansurovna | nilufar_uz2002@mail.ru |
| 10. | Tashpulatov Shuxrat Ximmatillayevich | tashpulatov_sh@mail.ru |
| 11. | Komolova Shaxnozaxon Adxamovna | komolova_shahnoza@mail.ru |
| 12. | Saidova Durdona Akrom qizi | |
| 13. | Xudanova Shaxnoza Norbutayevna | xudanova_sh@mail.ru |
| 14. | Malikov Fazliddin Sabidin qizi | fazliddinmalikovshox@mail.ru |
| 15. | Xasanova Musallam Moʻminovna | hasanovamusallam@gmail.com |
| 16. | Shamuroatova Guliston Yuldashevna | guliston.shamuratova@bk.ru |
| 17. | Zoirov Alisher Abdugapparovich | olmos1978@inbox.ru |
7. To’garaklar
1. “Yosh tarjimon". to‘garak raxbari Imyaminova Shuxratxon Salijanovna