Rus adabiyotshunosligi kafedrasi Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universitetining yetakchi kafedralaridan biri hisoblanadi. 1990-2001 yillar kafedraga professor A. Z. Vulis, dotsent P. P. Filippov, dotsent K. R. Babadjanovalar mudirlik qildilar. 2001 yildan 2011 yilgacha kafedraga filologiya fanlari doktori A. N. Davshan mudirlik qildi. 2011 yildan 2013 yilgacha – kafedra mudiri dotsent A. V. Popov edi. 2013 yildan 2016 yilgacha – O. N. Gibraltarskaya. 2017 yildan hozirgi kunga qadar kafedraga S.E.Komilova rahbarlik qilib kelmoqda.
Komilova S.E. – filologiya fanlari doktori, professor. Zamonaviy oʻzbek va rus adabiyoti boʻyicha mutaxassis. Qiziqish sohasi – qiyosiy adabiyotshunoslik, tarjimashunoslik. O‘zbek hamda rus tillari buyicha bir qator badiiy asarlar tarjimalari muallifi. Shuningdek, darsliklar, monografiyalar, xorijiy va respublika miqyosidagi maqolalar muallifi, xalqaro anjumanlarning faol ishtirokchisi. S.E.Komilova rahbarligida qiyosiy adabiyot va zamonaviy adabiyot kafedrasi ilmiy maktabi tashkil etildi. Komilova S.E. – “MDH mamlakatlari adabiyotlari antologiyasi” xalqaro loyihasi ishtirokchisi. “She’riyat” xalqaro mukofoti hakamlar hay’ati a’zosi, Tarjimonlar instituti xalqaro hamjamiyat a’zosi, Xalqaro tarjimonlar maktabi moderatori, “Vinogradov o‘qishlari” yillik xalqaro konferensiyasi hammuallifi, “Yulduzli” jurnali tahririyat hay’ati a’zosi. Sharq” jurnali.
Hozirgi kunda kafedrada ikki nafar filologiya fanlari doktori (S.E.Komilova, O.N.Gibraltar), yetti nafar filologiya fanlari nomzodi (N.M.Mirqurbonov, M.N.Nizamova, D.A.M.Egamberdieva, E.M.Kaminskaya, A.M.Baltabayeva, Qosimova A.B.), toʻqqiz nafar oʻqituvchi (doktorlar) faoliyat koʻrsatmoqda. N.X.Alimova, AV Korzun, A.N.Rotanov, AS Ziganshina , A.Sh.Kurchastova, O.B.Yuldosheva, Z.A.Dobrenkova, N.U.Yuldosheva, P.O.Klebleeva).
Rus adabiyotshunosligi kafedrasi ilmiy tajribani rivojlantirish, to’plash va joriy etishning uzoq tarixiga ega. Bugungi kunda kafedra O‘zbekiston filologiya maktabining ajralmas qismi bo‘lib, uning adabiy an’analarining asosiy qismi O‘zMU (sobiq ToshDU) rus adabiyoti kafedrasi professor-o‘qituvchilari tomonidan asos solingan. Ilmiy-tadqiqot faoliyatining mahsuldorligi ilmiy uzluksizlik dasturi va ilmiy-tadqiqot faoliyati natijalarini respublika oliy o‘quv yurtlarining o‘quv jarayoniga joriy etish dasturining bosqichma-bosqich amalga oshirilishi bilan belgilanadi.
Rus adabiyotshunosligi kafedrasi professor-o’qituvchilarining individual tadqiqot faoliyatiga va ilmiy tajribani uzatishga doimiy qiziqishini ta’kidlash kerak. Bu faoliyat soʻnggi oʻn yilliklarda adabiy jarayonni oʻrganish, qiyosiyshunoslik, germenevtika, tarjimashunoslik muammolari bilan bogʻliq bir qancha ilmiy maktablarning shakllanganligiga xizmat qildi. Ikkinchi yo‘nalish professor-o‘qituvchilik faoliyatining ilmiy-tadqiqot faoliyati natijalarini respublika universitetlarining o‘quv jarayoniga, kengroq aytganda, oliy va o‘rta maxsus ta’lim tizimiga joriy etishdan iborat.
Kafedra ko‘p o‘n yillar davomida respublikada Davlat standartlarini ishlab chiquvchi, professor-o‘qituvchilar ishchi guruh tarkibiga kirgan va o‘quv jarayoniga yangi ilmiy g‘oyalar, tushunchalar va fanlarni joriy etish tashabbuskori bo‘lib kelgan.
Kafedra professor-o‘qituvchilari faol ilmiy-tadqiqot ishlarini olib bormoqdalar va ular bir necha yo‘nalishlarda amalga oshirilmoqda. Kafedraning ilmiy ustuvorliklari kafedraning ilmiy mavzulari, shuningdek, alohida ilmiy mavzular bilan belgilanadi. Kafedra professor-o‘qituvchilari tomonidan har yili xalqaro jurnallarda, Oliy attestatsiya komissiyasining ilmiy jurnallarida, xalqaro va respublika konferensiyalari to‘plamlarida 70 dan ortiq maqolalar chop etiladi.
Individual tadqiqot faoliyati monografiyalarda aks ettirilgan. 2021-yilda kafedra jamoasi tomonidan XX-XXI asrlar boshidagi adabiy jarayonning rivojlanish qonuniyatlari bilan bog‘liq zamonaviy adabiyotshunoslikka oid tushuncha va ishlanmalarni o‘z ichiga olgan xalqaro monografiya chop etildi. Monografik tadqiqot masalasi kafedra uchun tadqiqot faoliyati natijalarini umumlashtirishning an’anaviy shakli hisoblanadi.
Monografiyalarning nashr etilishi respublika adabiy maktabining mavqeini sezilarli darajada mustahkamlaydi, taraqqiyotning hozirgi bosqichidagi ustuvor vazifalarni shakllantiradi. So’nggi o’n yil ichida A.N.ning monografiyalari. Davshan («XX asr rus adabiyotida Osiyo», «Mixail Prishvin ijodi jahon adabiyoti kontekstida»), S.E. Komilova («Zamonaviy hikoya: mazmunli vektorlar va hikoya strategiyalari»), O. N. Gibraltar («Badiiy koordinatalar tizimining o’zgarishi: nasrdan dramaga»), E.M. Kaminskaya (“S. P. Borodinning nasri poetikasi”, “S. P. Borodinning proza poetikasi. Matn. Kontekst. Metatmatn”), D.A. Xatamova (“Adabiyotshunoslik terminlarida identifikatsiya va mukobilik muammolari”), Alimova N.X. (XX asrning oxirgi uchdan bir qismidagi Amerika nasrining poetikasi «).
Ta’kidlash joizki, kafedra faoliyatining ustuvor yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi
Каfеdrada o’qitilayotgan fanlar
Bakalavr
| Т/р | Fanning nomi | Fanning qisqa tavsifi |
| 1 | Fol’klor | rus folklorining xususiyatlarini tushunish va nazariy va amaliy bilimlarni egalash uchun xizmat qiladi |
| 2 | Rus adabiyoti buyicha propedevtik kurs | bakalavr talabasini o‘zga tilli guruhlarda rus tili va adabiyoti o‘qituvchisining kasbiy faoliyatiga amaliy tayyorlash uchun xizmat qiladi |
| 3 | Adabiyotshunoslikka kirish | Adabiy jarayon qonunlarini tushunish va adabiy xodisalarga baho berish uchun zarur bo‘lgan nazariy va adabiy bilimlarni egalash uchun xizmat qiladi |
| 4 | Ifodali o‘kish praktikumi | Talabalarning ifodali o‘qish malakalarini shakllantirish va ularni pedagogik faoliyatga yanada tadbiq yetish maqsadida matn materialini badiiy taqdim yetishni nazariy va amaliy asoslarini shakllantirish uchun xizmat qiladi |
| 5 | Rus adabiyoti tarixi | zamonaviy adabiyotshunoslikning rus adabiyot tarixi sohasidagi yutuqlarini o‘rganish uchun xizmat qiladi |
| 6 | Jahon adabiyoti | zamonaviy adabiyotshunoslikning jahon adabiyot tarixi sohasidagi yutuqlarini o‘rganish uchun xizmat qiladi |
| 7 | O‘zga tilli guruhlarda rus adabiyoti o‘qitish metodikasi | bakalavr talabasini rus tili va adabiyoti o‘qituvchisining kasbiy faoliyatiga nazariy va amaliy tayyorlash uchun xizmat qiladi |
| 8 | Adabiyot nazariyasi | tarixiy-adabiy jarayon qonuniyatlarini idrok yetish uchun zarur bo‘lgan nazariy va adabiy bilimlarni o‘zlashtirish va adabiy hodisalarni to‘g‘ri baholash uchun xizmat qiladi |
| 9 | Rus adabiyoti germenevtik va aksiologik aspektlarida | zamonaviy adabiyotshunoslikning adabiyot tarixini o‘rganish sohasidagi yutuqlarini o‘zlashtirish va muammoni ishlab chiqishda yehtimoliy izlanishlarni prognoz qilish uchun xizmat qiladi |
| 10 | Badiiy matni adabiy taxlili | talabalar tomonidan adabiy matnni adabiy tahlil qilish tamoyillari va metodlarini ko‘rib chiqish va o‘zlashtirish uchun xizmat qiladi |
| 11 | O‘zbek adabiyoti jahon kontekstida | o‘zbek adabiyoti jahon kontekstidagi yutuqlarini o‘rganish uchun xizmat qiladi |
| 12 | Adabiyot nazariyasi va adabiy tanqid tarixi | tarixiy-adabiy jarayon qonuniyatlarini idrok yetish uchun zarur bo‘lgan nazariy va adabiy bilimlarni o‘zlashtirish va adabiy hodisalarni to‘g‘ri baholash uchun xizmat qiladi |
| 13 | Rus adabiyoti o‘qitish metodikasi | bakalavr talabasini rus tili va adabiyoti o‘qituvchisining kasbiy faoliyatiga nazariy va amaliy tayyorlash uchun xizmat qiladi |
Kafedrada o‘qitilayotgan fanlar
Magistratura
| Т/р | Fanning nomi | Fanning qisqa tavsifi |
| Rus adabiyoti poetikasi va muammolari | Poetika va problematika sohasi magistrantlarining adabiy jarayon qonuniyatlari darajasida samarali rivojlanishi uchun nazariy asos shakllantirishga xizmat qiladi. | |
| Zamonaviy adabiy jarayon nazariyasi va amaliyoti | rus adabiyoti magistrlarni zamonaviy adabiyotshunoslikning muhim yo‘nalishlaridan biri sifatida zamonaviy rus adabiyoti tarixi bilan tanishtirish, so‘nggi davrlar rus adabiyotining genezisi, asosiy tendensiyalari va g‘oyaviy-badiiy o‘ziga xosligi haqida bilimlarni shakllantirish uchun ishlatiladi. | |
| Adabiyotshunoslik tarixi | Adabiyotshunoslik tarixi magistrantlarning rus adabiyoti fanining paydo bo‘lishi, akademik adabiyotshunoslikning shakllanishi va shakllanishi, XX asrda adabiy tafakkur taraqqiyotining o‘ziga xos xususiyatlari haqidagi fikrlarini shakllantirishga xizmat qiladi. |
Tadqiqotchilar va ilmiy ishlar to‘g‘risida
| № | Tadqiqotchi professor-o‘qituvchining F.I.Sh | Ilmiy darajasi, unvoni | Dissertatsiya ishi mavzusi |
| 1 | Kamilova Saodat Ergashevna | f.f.d.,professor | XX asr oxiri-XXI asr boshlarida rus va o‘zbek adabiyotida hikoya janri poetikasining rivojlanishi (2016) |
| 2 | Gibraltarskaya O.N. | f.f.d., provesor v.b. | M. A. Bulgakov, A. P. Platonov, B. L. Pasternakning zamonaviy rus tilidagi adabiyotida badiiy tizimlarining namoyishi (2020) |
| 3 | Mirkurbanov Nasirulla Mirsultanovich | f.f.n., provesor | Oybekning tarixiy va inqilobiy romanlarining badiiy-estetik xususiyatlari (1973) |
| 4 | Nizamova Munira Nizamovna | f.f.n., dosent | Tomosning Sevgi tovusi romanlari (1979) |
| 5 | Xatamova Dil’fuza Abduvaxabovna | f.f.n., dosent | Adabiyotshunoslik terminologiyasida yekvivalentlik va identifikasiya muammolari (ruscha va O‘zbekcha terminlar misolida) (2010) |
| 6 | Egamberdieva Guzal’ Madiyarovna | f.f.n., dosent | Xorazm dostonlarining yertak tipidagi poetikasi (2006) |
| 7 | Kaminskaya Ye.M. | f.f.n., dosent v.b. | Andrey Platonov tomonidan hikoyaning tuzilishi (2008) |
| 8 | Kasimova Adiba Begalievna | f.f.n., katta o’qituvchi | Pelevinning «Chapaev va bo‘shliq» romanida buddaviy-falsafiy motivlar (2015) |
| 9 | Baltabaeva Aziza Manabovna | f.f.n., katta o’qituvchi | O‘zbek rus tilidagi adabiyotida roman janrining rivojlanishi (2020) |
| Tasdiqlangan dissertasiya mavzulari | |||
| 10 | Alimova N.X. | katta o’qituvchi | XX asrning oxirgi uchdan Amerika qisqa hikoya poetikasi (bayonnoma . 3, 2018) |
| 11 | Korzun A.V. | katta o‘qituvchi | Aleksandr Kahnning poetikasi (2-10/21 bayonnoma) |
| 12 | Rotanov A.N. | o‘qituvchi | Zamonaviy rus nasrida grafik romanning namoyishi (2, 2021 bayonnoma) |
| 13 | Kurchastova A.Sh. | o‘qituvchi | Zamonaviy Nasr badiiy vaqt va makon (bayonnoma. 3 15.09.21) |
| 14 | Yuldasheva O.B. | o‘qituvchi | Markaziy Osiyo rus tilidagi adabiyotida Sharq tasviri ( 2, 2021) |
| 15 | Ziganshina A.S. | o‘qituvchi | Sukhbat Aflatunining tushuntirish strategiyasi (11 bayonnoma 20.01.21) |
| 16. | Yuldasheva N.U. | o‘qituvchi | Ildar Abuzyarovning zamonaviy rus adabiyoti kontekstidagi ijodiy ishi (21 ning 23.06.21 bayonnoma) |
| 17 | Dobren’kova Z.A. | o‘qituvchi | Lev Tolstoyning kech hikoyalarida «solihlik» ramkasining lingvokognitiv tomoni |
| Magistrlik dissertasiyalari mavzulari | |||
| 18 | Sultanova N.R. | o‘qituvchi | A. P. Chexov dramasida «oila» tushunchasi (2021) |
| 19. | Maxkamova R.M. | o‘qituvchi | Shekspir va I. S. Turgenev asarlarining intertekstual aloqalari (2021) |
| 20. | Klebleeva P. | o‘qituvchi | D. N. Mamin-Sibiryak ishida qonuniylik va qonunsizlikka qarshi qonunsizlik (2014) |
Maxalliy va xorijiy xamkorlar xaqida ma’lumot
| тр | Xorijiy universitet nomi | Shartnoma yoki memorandum imzolangan sana | Universitet bilan aloqa olib boradigan mas’ul shaxsning ismi sharifi va tel raqami | Shartnoma muddati |
| 1 | A.S. Pushkin nomidagi rus tili davlat universiteti | 2019 yil 27 аvgust | Туйчиев С.Б. (0 371) 2030047 | 2019 yil |
| 2 | Yaroslav davlat pedagogika universiteti | 2019 yil 12 fevral | Камилова С.Э. | 2022 yil |
Kafedra tarkibi
| № | Фамилия исми шарифи | Электрон почта |
| 1. | Kamilova Saodat Ergashevna | ksaodate@mail.ru |
| 2. | Gibraltarskaya Oksana Nikolaevna | ogibraltarskaya@mail.ru |
| 3. | Mirkurbanov Nasirullo Mirsultanovich | sadmir@yandex.ru |
| 4. | Egamberdieva Guzal Madiyarovna | guzal.egamberdieva.76@mail.ru |
| 5. | Nizamova Munira Nizamovna | |
| 6. | Xatamova Dilfuza Abduvaxabovna | sevaravinograd@mail.ru |
| 7. | Kaminskaya Yelena Mixaylovna | kaminskaya- nuuz@mail. ru |
| 8. | Kasimova Adiba Begalievna | best.adiba@mail.ru |
| 9. | Alimova Nargiza Xamidullaevna | nargiz_alimova@bk.ru |
| 10. | Baltabaeva Aziza Mannabovna | eje_kurilovi4@mail.ru |
| 11. | Yuldasheva Nilufar Ubaydullaevna | |
| 12. | Korzun Aleksandr Valentinovich | Korzun2007@bk.ru |
| 13. | Kurchastova Anna Shavkatovna | Anetta396@mail.ru |
| 14. | Ziganshina Alina Sergeevna | a.ziganshina@nuu.uz |
| 15. | Yuldasheva Oxida Baxtiyarovna | odiljon12@bk.ru |
| 16. | Rotanov Aleksey Nikolaevich | Alexey.rotanov@gmail.com |
| 17. | Dobren’kova Zinaida Aleksandrovna | dobrdobr88@gmail.com |
| 18. | Sultonova Nodira Russtambekovna | nadishaxonim@gmail.com |
| 19. | Batirova Rano Maxkamovna | ranoshechka83@mail.ru |
| 20. | Klebleeva Polina Olegovna | polina.klebleeva@mail.ru |
To’garaklar
1. “Adabiy Zal» onlayn tarzda to‘garak raxbari Yuldasheva Nilufar Ubaydullaevna o‘qituvchi
2. «Ilmiy tadqiqot asoslari» onlayn tarzda to‘garak rahbari Kaminskaya Yelena Mixaylovna dosent v.b.
