Mirzo Ulug`bek nomidagi O`zbekiston Milliy universiteti nafaqat O`zbekistonda, balki Markaziy Osiyoda birinchi va yetakchi oliy ta`lim muassasasi hisoblanadi: 15 ta fakultet, 80 ta kafedra, 16 ta qo‘shma ta’lim dasturi, Bitiruvchilar soni 200 000+

TARJIMA NAZARIYASI VA QIYOSIY TILSHUNOSLIK KAFEDRASI

 Sadullaeva Nilufar - Kafedra mudiri

 100174 Toshkent shahar Olmazor tumani, Universitet ko’chasi 4-uy

 Chorshanba-Juma, 15:00 – 17:00

 +998 9

e-mail:


  1. TARJIMA NAZARIYASI VA QIYOSIY TILSHUNOSLIK KAFEDRASI

Xorijiy filologiya fakulteti tarkibida 2002 yilgacha "Tarjima nazariyasi va amaliyoti" kafedrasi mavjud bo'lgan. "Tarjima nazariyasi va amaliyoti" kafedrasiga uning asoschisi, O'zbekistonda xizmat ko'rsatgan fan arbobi, prof. G'.T.Salomov umrining oxirigacha mudirlik qilgan. G'.T.Salomov boshqargan kafedra o'z sohasida sobiq ittifoq hududida ochilgan birinchi kafedra edi.

2002 yil kafedra nomi o'zgarib, kafedraga "Ingliz tilshunosligi va tarjima nazariyasi" nomi berildi.

Keyinchalik kafedra "Tarjima nazariyasi va qiyosiy tilshunoslik", "Qiyosiy tilshunoslik" deb nomlandi. Hozirda kafedra "Tarjima nazariyasi va qiyosiy tilshunoslik" kafedrasi deb ataladi.

"Ingliz tilshunosligi va tarjima nazariyasi" kafedrasiga dosent G'.X.Salimov, prof. A.A.Abduazizov, katta o'qituvchilar o.M.Xoshimova, M.I.Valieva, E.Z.Salaxova f.f.n., dosent D.K.To'rabekova, f.f.n., dos. Ya.Yu.Arustamyanlar rahbarlik qilishgan bo'lsa, keyinchalik "Qiyosiy tilshunoslik" deb nomlangan kafedraga f.f.D, prof. I.A.Siddiqova mudirlik qildi. Hozirda uni f.f.D., dos. N.A.Sadullaeva boshqarmoqda.

Sadullaeva Nilufar Azimovna 1973 yil Toshkent shahrida tug'ilgan. O'zbekiston Milliy universiteti “Tarjima nazariyasi va qiyosiy tilshunoslik” kafedrasi mudiri, filologiya fanlari doktori, dotsent. 2011 yilda nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan. 2020 yilda «O‘zbek va ingliz tillarda yigiklikning va yoyiqlikning xosilasi” mavzusida doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan. Hozirgacha 75 dan ortiq ilmiy maqolalar xorijiy va respublika jurnallari va anjuman materiallari to'plamida chop etilgan, 2 ta monografiya, 2 ta o'quv qo'llanmalari muallifi. Turkiya, Qozog'iston, Ozarbayjon, Rossiya, Janubiy Koreyada o'tkazilgan xalqaro ilmiy anjumanlar ishtirokchisi va tashkilotchisi. UNICAC ERASMUS+ loyihasining koordinatori.

2021 o'quv yilda kafedra nomi qayta "Tarjima nazariyasi va qiyosiy tilshunoslik" o'zgardi va kafedradagi "Xorijiy til va adabiyot" yo'nalishi mustaqil kafedra sifatida tashkil etildi. Xozirgi kunda kafedraning bakalavr yo'nalishida “5120200 - Tarjima nazariyasi va amaliyoti” va magistratura mutaxasislik "5A120201 – qiyosiy tilshunoslik, lingvistik tarjimashunoslik" mavjud.

Tarjima nazariyasi va qiyosiy tilshunoslik kafedrasi 10.00.06 – qiyosiy adabiyotshunoslik, chog'ishtirma tilshunoslik va tarjimashunoslik ixtisosligi bo'yicha kafedraning o'ttiz yillik tarixi mobaynida etuk olimlar etishib chiqgan. O'zbekistonda xizmat ko'rsatgan fan arbobi, filologiya fanlari doktori professor Abduazizov A.A. o'n ikkita PhD va ikkita DSc A.G.Sheremeteva va N.Otajonovlarga ilmiy raxbarlik qilganlar, filologiya fanlari doktori professor Siddiqova I.A. oltita PhD ilmiy raxbarlik qilganlar.

10.00.06 – Qiyosiy adabiyotshunoslik, chog'ishtirma tilshunoslik va tarjimashunoslik ixtisosligi bo'yicha PhD va DSc darajasini olish uchun doktorant, tayanch doktorani, mustaqil izlanuvchilar doktorlik dissertasiyasi ustida ish olib borishyapti va f.f.D. Siddiqova I.A., f.f.D.Sadullaeva N.I., dos.Arustamyan Ya.N., dos.Agzamova D.B., X.N Tuxlievalar ilmiy maslaxatchi sifatida faoliyat ko'rsatishyapti.

Tarjima nazariyasi va qiyosiy tilshunoslik kafedrasi turli grant va loyhalarda qatnashib keladi:

"UNICAC – O'rta Osiyo va Xitoy universitetlari orasida bilim ayirboshlash bo'yicha hamkorlik" Erasmus+ loyihasi. Loyxa koordinatori – Sadullaeva N.A.

PZ-201709134 – "filologiya yo'nalishi bo'yicha ingliz tili o'rganish baholash sifatining shakl va tamoyillariga zamonaviy yondashuv" amaliy loyiha rahbari: Arustamyan ya.Yu., a'zolari: Sadullaeva N.A., Xasanova N.

"Key Action 1-Mobility for learners and staff-Higher education student and staff mobility" Erasmus+ loyihasi a'zosi: Sadullaeva N.A.

"CLASS - Development of the module based course on Computational Linguistics" Erasmus+ loyihasi a'zosi: Sadullaeva N.A.

Tarjima nazariyasi va qiyosiy tilshunoslik kafedrasi xalqaro universitetlar bilan hamkorlik faoliyatini olib boradi. London Metropoliten universiteti, Norvich til o'qitish instituti, Kaliforniya Fullerton universiteti, Moskva davlat universiteti, Moskva davlat lingvistika universiteti, Najmitdin Erbakan universiteti va Sivas Jumxuriet universiteti (Turkiya) bilan shartnomalar tuzilgan.

Shu jumladan kafedra korporativ hamkorlikda Toshkent kimyo-texnologiya instituti qoshidagi Chirchiq akademik lisei, O'zMU qoshidagi 2-son akademik lisey, Toshkent davlat sharqshunoslik instituti "tarjima nazariyasi va amaliyoti" kafedrasi, Oliy xarbiy bojxona instituti "Davlat va xorijiy tillar" kafedrasi bilan hamkorlik qilinadi.

Kafedrada "yosh tarjimon", "yosh lingvist" va "Speaking club" to'garaklari tashkil qilingan. Yillar mobaynida prfessor-o'qituvchilar va talabalar tomonidan to'garak faol yuritilib kelinmoqda.

Bugungi kunda kafedraning ustuvor yo'nalishlari orasida yangi turdagi ilmiy tafakkurni shakllantirishni, umumiy madaniy darajani oshirishni, uzluksizlik g'oyasini amalga oshirishni ta'minlovchi yoshlar bilan ishlash dasturini ishlab chiqish hisoblanadi.


2 .Каfеdrada o’qitilayotgan fanlar

   Bakalavr

Т/рFanning nomiFanning qisqa tavsifi
1.Oʻzbekiston oʻlkashunosligiOʻzbekiston hududini tushunish va har tomonlama ilmiy tadqiq etish va oʻrganishni ommalashtirishga xizmat qiladi
2.Tarjimashunoslikka kirishBu ilmiy fan boʻlib,  tarjima jarayonini va uning qonuniyatlarini oʻrgatadi;
3.Tarjima amaliyoti ko'nikmalariBu fan tarjima amaliyoti ko'nikmalarini rivojlantiradi
4.O'rganilayotgan tiln amaliy aspektlariBu fan talabalarning til modellari va strukturalari haqidagi bilimlarini oshirishga xizmat qiladi va ularga muloqot jarayonida grammatik va leksik formalarni to‘g‘ri ishlatishni o‘rgatadi. 
5.MamlakatshunoslikMamlakatni ( Angliya) har tomonlama o'rganish, ularning tabiati, aholisi, iqtisodiyoti, madaniyati va ijtimoiy tuzilishi haqidagi heterojen ma'lumotlarni tizimlashtirish va umumlashtirish bilan shug'ullanadigan geografik fan bo'lib xizmat qiladi.
6.Tarjima nazariyasiBu fan tarjimani nazariy asoslash uchun xizmat qiladi va tarjimaning asosiy tushunchalarini belgilaydi.
7.Asosiy o'rganiladigan chet tiliBu fan talabalarga chet tilida og'zaki nutqni tushunish, o'z fikrini chet tilida bayon qilish,o'qish va yozish mahoratini o'rgatish, chet tilining fonetik va grammatik qonuniyatlarini, tili o'rganilayotgan va chet tilida so'zlashuvchi xalqlarning madaniyatini anglash hamda chet tilida chop etilgan turli matbuot manbaalaridagi autentik materiallarni tushuna olishni o'rgatishni nazarda tutadi.
8.Til ko‘nikmalari inntegratsiyasiBu fan talabalarga chet tilida og'zaki nutqni tushunish, o'z fikrini chet tilida bayon qilish,o'qish va yozish mahoratini o'rgatish, chet tilining fonetik va grammatik qonuniyatlarini, tili o'rganilayotgan va chet tilida so'zlashuvchi xalqlarning madaniyatini anglash hamda chet tilida chop etilgan turli matbuot manbaalaridagi autentik materiallarni tushuna olishni o'rgatishni nazarda tutadi.
9.Stilistika va matnni tahrirlashTilshunoslikning til uslublarini tadqiq etuvchi, tilning leksikfrazeologik, fonetik, morfologik, soʻz yasalishi va sintaktik sathlarda oʻziga xosliklarini oʻrganuvchi, yozma adabiyotning xilmaxil tur va janrlarida, ijtimoiy hayotning turli sohalarida qoʻllashni oʻrgatadi.
10.Ketma-ket tarjimaKetma-ket tarjimaning  nazariy aspektlarini o'rgatadi
11.Yozma tarjima Yozma tarjimaning nazariy aspektlarini  o'rgatadi
12.Leksikologiya va leksikografiya asoslariBu fan ma'lum bir tilning leksik tizimidagi so'zning kelib chiqishi va o'rnini o'rgatadi.
13.Qiyosiy tipologiyaBu fan o'zbek, ingliz, rus tillarini qiyosiy-tarixiy metod yordamida tadqiq etish, qiyosiy tipologiyaning ilgor metodlarini pedagogik amaliyotda qo'llash ko'nikmamalakalarini shakllantiradi.

2. Kafedrada o‘qitilayotgan fanlar

Magistratura

Т/рFanning nomiFanning qisqa tavsifi
1.Qiyosiy tilshunoslik va lingvistik tarjima masalalariTilshunoslik va tarjimashunoslik muammolarini oʻrganishga xizmat qiladi
2.Madaniyatlararo muloqot nazariasi Madaniyatlararo muloqot jarayonini, uni amalga oshirish shartlarini, yuzaga kelishi mumkin bo'lgan qiyinchiliklarni va aloqa uzilishlarining sabablarini tavsiflovchi fan bo'lib xizmat qiladi.
3.Tarjimaning nazariy asoslariTarjimanining nazariy asoslarini belgilaydi
 Mutaxassislik tanlov fanlari: 
4.Yosma tarjimaBadiiy matnlarda yozma tahlil usullarini o‘rganishga xizmat qiladi
5.Badiiy tahlil usullariBadiiy tahlil metodlari fani magistrlik dissertasiya yozishda muhim ahamiyatga ega. Ilmiy izlanish jarayonida dissertasiyaning mavzu, maqsad va vazifalarga doir muayyan badiiy asarga qanday tahlil metodini qo'llashni o'rgatadi.

3. Tadqiqotchilar va ilmiy ishlar to‘g‘risida

  Tadqiqotchi professor-o‘qituvchining F.I.ShIlmiy darajasi, unvoni  Dissertatsiya ishi mavzusi
1.Sa'dullaeva Nilyufar Azimovnaf.f.d., dosO‘zbek va ingliz tillarda yig‘iklikning va yoyiqlikning xosilasi (2020)
2.Siddiqova Iroda Abduzuhurovnaf.f.d.,profTilning sinonimiyasi va uning kodifikatsiya asoslari  
3.Tuxlieva Gavxar Nurislomovnaf.f.n.,dosIngliz tilidagi fikr bayonining aktuallashgan xususiyatlari  
4.Agzamova Dildora Bahadirjanovnaf.f.n.,dosHotira koncepting ingliz va O‘zbek tillaridagi umumiy va uziga xos xususiyiyatlari
5.Solyeva Malika Abduzuhurovnaf.f.n.,dosIngliz va o‘zbek tillarida so‘zning fonologik tuzilishini qiyosiy tipologik tahlil qilish  
6.Babaeva Salima Ruzievnaf.f.n.,dosIngliz va o‘zbek tillarida so‘zning fonologik tuzilishini qiyosiy tipologik tahlil qilish  
7.Arustamyan Yana Yuryevnaf.f.n.,dosK. Vonnegut romanlarini rus tiliga tarjima qilishning leksik-semantik muammolari  
8.Rahimova Shaxnoza Polvonnazirovnaf.f.n.,dosIngliz tili idiomatik iboralarini o‘zbek tiliga ugirishning lisoniy husiyatlari
Tasdiqlangan dissertasiya mavzulari
9.Toshpo'latova VisolaKatta o‘qituvchiFantastika janridagi romanlarning ingliz tilidan o‘zbek tiliga tarjimasida lingvopragmatik va kingvomadaniy aspektlar ( D.Rouling romanlari misolida)
10.Umarova NodiraKatta o‘qituvchiZamonaviy jamiyatda onalar nutqining sotsiolingvistik tadqiqi ( ozbek va ingliz tillari misolida)
11.Burieva UmidaKatta o‘qituvchiDiskursiv tahlilda voqealangan to'liqsiz gaplar va ularning sosiopragmatik xususiyatlari
12.Isroilova Ilona XalitovnaKatta o‘qituvchiseriallar asosida tibbiyot talabalarining ingliz tilida so'zlashuvchi kommunikativ kompetentsiyasini takomillashtirishning uslubiy modeli (Dr.Xaus)
13.Sobirova Nilufar KarimbaevnaizlanuvchiIngliz va oʻzbek tillaridagi paronimlarning semantic-stylisics of xususiyiyatlari
14.Mirxodjaeva FeruzaKatta o‘qituvchiIngliz va oʻzbek siyosiy diskursida xushmuomalalikning sosiopragmatik xususiyatlari
15.Xojimatova Albina Asqarovnaizlanuvchi“O‘zbekistonda raqamli vositalarni kasb-hunar ta’limiga integratsiyalash”
16.Baxtiyorova Maftuna BaxtiyorovnaizlanuvchiXXI asr adabiyotida antroponimlarning lingvomadaniy talqini (ingliz va o‘zbek yozuvchilari asarlari misolida)  
Magistrlik dissertasiyalari mavzulari
1.Javlieva Sohiba Jamgir qiziIngliz va o'zbek tillari misolida reklama uslubi va tarjimasiTuxlieva Gavxar Nurislomovna f.f.n dosent O‘zMU Xorijiy filologiyasi fakulteti “Tarjima nazariasi va qiyosiy tishunoslik” kafedrasi
2.Obidova Umriniso Abror qiziIngliz va o‘zbek tillaridagi “boks” atamalarini chog‘ishtirma taqiqiRahimova Shaxnoza Polvonnazirovna PhD. O‘zMU Xorijiy filologiyasi fakulteti “Tarjima nazariasi va qiyosiy tishunoslik” kafedrasi
3.Ramazonova Farangiz Muxitdin QiziBadiiy matnlarni tarjima qilishda ironiyani uzatish muammolari  Arustamyan Yana Yurievna, f.f.n. dosent. O‘zMU Xorijiy filologiyasi fakulteti “Tarjima nazariasi va qiyosiy tishunoslik” kafedrasi  
4.Jandullaeva Elmira XamdullaevnaKontseptualizatsiya matnlarni ilmiy tarjima qilish strategiyasi sifatidaArustamyan Yana Yurievna, f.f.n. dosent. O‘zMU Xorijiy filologiyasi fakulteti “Tarjima nazariasi va qiyosiy tishunoslik” kafedrasi  
5.Ergashov Xurmatillo Solijon og‘li“Turizm” tushunchasining ingliz, rus, o‘zbek tillaridagi atamalarini qiyosiy tahlil qilishSiddigova Iroda Abduzuxurovna f.f.d. Professor O‘zMU Xorijiy filologiya fakulteti “Tarjima nazariasi va qiyosiy tishunoslik” kafedrasi  
6.Idireisova Aijamal KoshkarbaevnaIngliz, o‘zbek va Qoraqalpoq tillarida paremiyalarning xususiyatlariBabaeva Salima Ro'zievna f.f.n. dosent O‘zMU Xorijiy filologiya fakulteti “Tarjima nazariasi va qiyosiy tishunoslik” kafedrasi
7.Bobogulova Gulasal Bobir qiziIngliz va o‘zbek tillarida turg‘un so‘z birikmalarining  pragmatik xususiyatlari.Sadullayeva Nilufar Azimovna f.f.d. dosent. O‘zMU Xorijiy filologiya fakulteti “Tarjima nazariasi va qiyosiy tishunoslik” kafedrasi  
8.Saidova Dilafruz AbdullaevnaNotiqlik nutqining uslubiy vositalari  (ingliz va o‘zbek) misolidaSadullayeva Nilufar Azimovna f.f.d. dosent. O‘zMU Xorijiy filologiya fakulteti “Tarjima nazariasi va qiyosiy tishunoslik” kafedrasi  
9.Safayeva Mamura Oqil qiziTarjima nazariyasida lakunar modelning roliAgzamova Dildora Baxodirjanovna f.f.n. dosent. O‘zMU Xorijiy filologiya fakulteti “Tarjima nazariasi va qiyosiy tishunoslik” kafedrasi
10.Xoliqulova Mohida Sobirjon qiziIngliz va o‘zbek tillarining stilistik sinonimlarining chog‘ishtirma tadqiqi.Siddigova Iroda Abduzuxurovna f.f.d. Professor O‘zMU Xorijiy filologiya fakulteti “Tarjima nazariasi va qiyosiy tishunoslik”  
11.Usarova Madina Ortiqboy qiziIngliz va o‘zbek tillarida mezurativ frazeologizmlarning chog‘ishtirma tadqiqi.Siddigova Iroda Abduzuxurovna f.f.d. Professor O‘zMU Xorijiy filologiya fakulteti “Tarjima nazariasi va qiyosiy tishunoslik” kafedrasi  
12.Muxammadiyeva Sarvinoz Nurmat qiziBadiiy adabiyot tarjimasining pragmatik jihatlariSolieva Malika Abduzuxurovna f.f.n. dosent O‘zMU Xorijiy filologiyasi fakulteti “Tarjima nazariasi va qiyosiy tishunoslik” kafedrasi

4 Maxalliy va xorijiy xamkorlar xaqida ma'lumot

т\рXorijiy universitet nomiShartnoma yoki memorandum imzolangan sanaUniversitet bilan aloqa olib boradigan mas'ul shaxsning ismi sharifi va tel raqamiShartnoma muddati
1.Tojikiston Jalolobod2019 yil fevralSadullaeva N.A.2022 mart
2.Turkiya Ankara universiteti2019 yil fevralSadullaeva N.A.2022 mart

5. Kafedra tarkibi

Фамилия исми шарифиЭлектрон почта
1.Sadullaeva  Nilyufarnilufar_sadullaeva@mail.ru  
2.Siddikova Irodaravsidd@mail.ru  
3.Tuhlieva Gavhartuhlievagavhar@gmail.com  
4.Agzamova Dildoradraimjonova@mail.ru  
5.Solieva  Malikamalikakhon76@mail.ru  
6.Babaeva Salimasalimahon71@gmail.com  
7.Arustamyan Yanay.arustamyan@nuu.uz  
8Rahimova Shahnozanoza1984@yandex.ru  
9Tashpulatova Visolavisolatash2@gmail.com  
10Umarova Nodiraumarovanodira1980@gmail.com  
10Fayzieva Malikafayzieva_malika@yahoo.com  
11Rahmonova  Feruzarahmonferuza@gmail.com  
12Mirsagatova Pokizamirsagatovapokiza@mail.ru    
13Mirhodjaeva Feruzaferuzakhonm@bk.ru  
14Burieva Umidaumida.burieva.1984@mail.ru  
15Abdullaeva NigoraFashionable01@mail.ru  
16Hikmatullaeva Komolakamola2018tashkent@gmail.com  
17Ergashev Hurmatillohurmatilloergashov@gmail.com  

 7. To’garaklar

1. “Yosh tarjimon” to‘garagi rahbari Arustamyan Yana Yurievna f.f.n., dos.

2. “Yosh tilshunos” to‘garagi rahbari Siddiqova Iroda Abduzuxurovna f.f.d., prof.